Pracujemy codziennie. E-wizyta nawet 15 minut
Ekonsultacja z
Kolejna e-wizyta -20% taniej!
Po opłaceniu otrzymasz kod rabatowy na e-mail
Kontaktowe zapalenie skóry, inaczej wyprysk kontaktowy, to dolegliwość związana z miejscową reakcją nadwrażliwości skóry na kontakt z czynnikiem drażniącym. Wyprysk kontaktowy nie jest zakaźny, jednak bywa bardzo dokuczliwy. Może mieć podłoże alergiczne, ale może też pojawiać się z podrażnienia skóry. Zapalenie kontaktowe skóry to dermatoza związana z wpływem czynników zewnętrznych na skórę. Ma postać miejscowej reakcji nadwrażliwości i bardzo często występuje u osób wykonujących niektóre zawody w związku z długotrwałym kontaktem z substancjami drażniącymi, ale może też wiązać się z kontaktem z alergenami. Objawy kontaktowego zapalenia skóry mogą być bardzo dokuczliwe, jednak dzięki wdrożeniu odpowiedniego leczenia można znacznie je zredukować lub nawet całkowicie wyeliminować. Co jeszcze należy wiedzieć o kontaktowym zapaleniu skóry, jego objawach i leczeniu? Więcej informacji na ten temat można znaleźć na naszej stronie internetowej.
Kontaktowe zapalenie skóry określane również jako wyprysk kontaktowy to miejscowa dolegliwość skórna związana z bezpośrednim kontaktem pacjenta z czynnikami drażniącymi, w tym z alergenem lub substancją chemiczną. W efekcie dochodzi do reakcji nadwrażliwości skórnej, co wiąże się z wystąpieniem dokuczliwych objawów. Wyprysk kontaktowy często dotyczy osób dorosłych i wiąże się z pracą zawodową, jednak może występować również u pacjentów młodszych. Jego objawy mogą pojawiać się na różnych częściach ciała – do rzadkości nie należy zatem wyprysk kontaktowy na dłoniach, stopach, nadgarstkach, szyi czy nawet na twarzy, w tym również w okolicach oczu. Choroba może mieć fazę ostrą i przewlekłą, zależnie od wielu czynników. Nie należy mylić jej z AZS, gdyż nie są to tożsame dolegliwości, chociaż warto wiedzieć, że w niektórych przypadkach mogą być one powiązane. Jeśli zmagasz się z objawami kontaktowego zapalenia skóry i nie możesz poradzić sobie ze świądem, bólem bądź rumieniem, koniecznie umów się na konsultację z lekarzem. Nie czekaj, aż problem sam się rozwiąże, gdyż ten może się wówczas pogłębić, przechodząc w postać przewlekłą, z którą trudno się walczy. Za pośrednictwem portalu tendoktor.pl otrzymasz profesjonalną poradę specjalisty, poza tym w razie wskazań i braku przeciwwskazań lekarz może wystawić Ci e-receptę na leki, które zredukują uciążliwe objawy towarzyszące wypryskowi kontaktowemu. Na konsultację możesz się umówić w dowolnym momencie, nawet poza standardowymi godzinami roboczymi. Nie czekaj, aż choroba wpłynie negatywnie na Twoje codzienne funkcjonowanie i już dziś skorzystaj z konsultacji online!
Dolegliwości skórne przy wyprysku kontaktowym pojawiają się u pacjenta w związku ze skórną reakcją nadwrażliwości na kontakt z niektórymi czynnikami. Kontaktowe zapalenie skóry może mieć podłoże alergiczne, czyli pojawiać się z udziałem układu immunologicznego, ale może też mieć objawy niezależne od niego, w tym wiązać się z przewlekłym kontaktem z określonym czynnikiem drażniącym skórę. Choroba może też dawać objawy w efekcie ekspozycji na czynnik drażniący i jednocześnie na światło słoneczne. Wyprysk kontaktowy, choć może mieć dość niepokojące objawy, nie jest natomiast wywoływany przez patogeny, co oznacza, że nie jest chorobą zakaźną. Nie zarazimy się nim, mając kontakt z osobą chorą. W tym miejscu trzeba też podkreślić, że w niektórych przypadkach wyprysk kontaktowy pojawia się już przy pierwszym kontakcie z czynnikiem drażniącym. Bardzo często zdarza się jednak, że problem pojawia się dopiero po latach kontaktu z danym czynnikiem, co występuje jako choroba zawodowa.
Wyprysk kontaktowy ma dość charakterystyczne objawy. Można do nich zaliczyć silny świąd skóry oraz jej zaczerwienienie. Na ciele pacjenta pojawiają się również pęcherzyki i łuszczące się grudki. Ogniska zapalenia mają najczęściej nieregularne, ale wyraźne zarysy, poza tym zdarza się, że towarzyszy im obrzęk. Niektórzy pacjenci odczuwają również pieczenie skóry bądź jej silny ból. Wysypka kontaktowa obejmuje obszary skóry mające kontakt z alergenem czy substancją drażniącą. Często zatem można ją spotkać chociażby na dłoniach po kontakcie z detergentami wykorzystywanymi do sprzątania, na nadgarstku po założeniu niklowej bransoletki czy też na twarzy po aplikacji kosmetyku i ekspozycji skóry na słońce. Warto wiedzieć, że nie zawsze wyprysk kontaktowy pojawia się momentalnie w efekcie kontaktu z alergenem czy substancją drażniącą. Niekiedy obserwuje się reakcję opóźnioną, w przypadku której objawy skórne występują dopiero po czasie. Osoby chorujące na zapalenie kontaktowe skóry, zwłaszcza w postaci przewlekłej, mają często wysuszoną i popękaną skórę, która jest podatna na zaczerwienienie i podrażnienia. Obszar ze stanem zapalnym jest swędzący i zgrubiały, co nie prezentuje się estetycznie.
Warto wiedzieć, że nazwa wyprysk kontaktowy jest dość ogólna i dotyczy różnych rodzajów kontaktowego zapalenia skóry. Biorąc pod uwagę przyczynę kontaktowego zapalenia skóry, można wyróżnić:
Objawy kontaktowego zapalenia skóry mogą pojawić się w różnych obszarach ciała, zależnie od miejsca ekspozycji na czynnik wywołujący wyprysk kontaktowy. Do rzadkości nie należy oczywiście alergia kontaktowa na dłoniach czy uczulenie na nadgarstku, ale objawy skórne mogą występować również w innych rejonach ciała.
U pacjentów może występować alergiczne kontaktowe zapalenie skóry w postaci ostrej lub przewlekłej. Objawy wykazują się dużą różnorodnością – zazwyczaj obejmują miejsce bezpośredniego kontaktu skóry z alergenem, ale mogą też rozszerzać się poza to miejsce. Tam może pojawiać się miejscowe zaczerwienienie, pęcherze, wysypka grudkowa i nasilony świąd, a także obrzęk, a nawet nadżerki, poza tym skóra ma tendencję do złuszczania się, bolesnego pękania i pogrubienia. Najczęściej do postaci alergicznej kontaktowego zapalenia skóry przyczyniają się metale oraz składniki kosmetyków, ale w ten sposób mogą działać również niektóre detergenty pianotwórcze i środki konserwujące oraz barwniki i składniki zapachowe, a nawet leki (np. neomycyna). Problem niekiedy stanowią też niektóre ekstrakty roślinne, olejki eteryczne czy propolis. Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia może mieć postać ostrą i przewlekłą. Wiąże się ono z działaniem czynników drażniących, które mogą wpływać np. na zmianę pH skóry, bądź zaburzenia jej mikrokrążenia czy też przyczyniać się do utraty wody ze skóry bądź zmiany jej pigmentacji. Dochodzi tu do stanu zapalnego, który nie ma związku z układem immunologicznym, co – jak wspomniano wcześniej – jest w wielu przypadkach efektem wykonywanego zawodu. Nie bez znaczenia w tym przypadku jest stężenie czynnika drażniącego i czas ekspozycji na niego, a także zdolność przenikania substancji drażniącej przez naskórek. Dużą rolę odgrywają tu też indywidualne predyspozycje, w tym chociażby podatność skóry pacjenta na podrażnienia, skłonność do atopii, problemy z integralnością bariery naskórkowej itd. Z problemem często zmagają się osoby zmuszone do częstej dezynfekcji rąk, noszenia rękawic ochronnych, stosujące na co dzień detergenty, mające kontakt z rozpuszczalnikami organicznymi i utleniaczami itd.
Kontaktowe zapalenie skóry może wystąpić u różnych pacjentów. Bardzo często u osób dorosłych wyprysk kontaktowy ma podłoże zawodowe, czyli dotyczy osób mających długotrwały kontakt z substancjami drażniącymi. Do wspomnianych zawodów można zaliczyć lekarzy, weterynarzy, pielęgniarki i dentystów oraz techników dentystycznych. Narażeni na wyprysk kontaktowy są też fryzjerzy, stylistki paznokci, kosmetyczki, floryści i kwiaciarze, sprzątaczki i gospodynie domowe. Problem nie omija też takich zawodów jak cukiernik, piekarz czy stolarz, poza tym występuje też u drukarzy, mechaników samochodowych i operatorów maszyn, rolników, sadowników i ogrodników czy też u pracowników budowlanych bądź związanych z przemysłem energetycznym czy metalowym.
Podstawą profilaktyki, jeśli chodzi o wyprysk kontaktowy, jest unikanie kontaktu z substancją drażniącą skórę bądź z alergenem wywołującym dokuczliwe objawy. Może się to wiązać np. z koniecznością sprzątania czy wykonywania innych czynności zmuszających do kontaktu z czynnikiem drażniącym w rękawiczkach bądź z pracą w specjalnej odzieży ochronnej. Profilaktyka może wiązać się też z koniecznością zmiany kosmetyków na hipoalergiczne, bez barwników czy składników zapachowych. Należy wówczas unikać również podrażnień i uszkodzeń naskórka, a także stosować kosmetyki ochronne i dbać o odpowiednie natłuszczenie skóry przy wykorzystaniu dobrej jakości emolientów.
Jeżeli pacjent podejrzewa u siebie zapalenie kontaktowe skóry, powinien zgłosić się do lekarza w celu ustalenia przyczyny problemu. Na początek wystarczy wizyta u lekarza rodzinnego, chociaż konieczny może być kontakt z dermatologiem bądź alergologiem. Podstawą diagnostyki jest szczegółowy wywiad medyczny. Warto zatem dokładnie opisać lekarzowi okoliczności powstawania zmian na skórze, ich nasilenie i inne ważne informacje, które mogą mieć znaczenie dla dalszej diagnostyki. Istotny może być też zawód danej osoby, stosowane przez nią leki, a nawet jej codzienne nawyki, w tym używanie niektórych kosmetyków bądź detergentów, noszenie sztucznej biżuterii itd. Lekarz przede wszystkim zajmie się różnicowaniem zapalenia kontaktowego skóry na tle alergicznym od tego związanego z kontaktem z substancją drażniącą. W przypadku podejrzenia alergii lekarz może skierować pacjenta na testy alergiczne, w tym np. na skórny test kontaktowy. Polega on na przyklejeniu na plecy pacjenta plastra podzielonego na obszary z alergenami. Jeśli pacjent jest uczulony na dany alergen, w miejscu kontaktu z nim powinna pojawić się reakcja zapalna. W przypadku podejrzenia reakcji fotoalergicznej konieczne może być wykorzystanie dwóch plastrów – jeden będzie naświetlany promieniowaniem UV, by wywołać ewentualną reakcję.
Jeśli zauważysz na skórze objawy wyprysku kontaktowego, koniecznie obficie zmyj wodą obszar ciała, który miał kontakt z alergenem lub substancją drażniącą. Musisz być bardzo dokładny, aby całkowicie usunąć ze skóry drażniący czynnik. Gdy dokładnie przepłuczesz i osuszysz skórę, możesz przejść do leczenia objawowego, które najlepiej ustalić wcześniej z lekarzem, by mieć lek pod ręką, gdy będzie potrzebny.
U pacjentów mających wyprysk kontaktowy, leczenie w głównej mierze opiera się na prewencji, a konkretnie na unikaniu czynników przyczyniających się do wystąpienia objawów skórnych. Pacjent powinien zatem unikać kontaktu z alergenem bądź z substancjami drażniącymi, na które jego skóra reaguje nieprzyjemnymi symptomami. Warto pamiętać, że nie w każdym przypadku wyprysk kontaktowy pojawia się bezpośrednio po kontakcie z danym czynnikiem – niekiedy jego objawy występują opóźnione i są obserwowane dopiero po dobie czy dwóch. To znów może utrudniać określenie przyczyny problemu, czyli czynnika, który powinien być unikany. Samo unikanie czynników wywołujących wyprysk kontaktowy nie w każdym przypadku jest też w 100% możliwe, zatem dodatkowo konieczne może być wdrożenie leczenia specjalistycznego.
W tym przypadku wdraża się leczenie objawowe, które ma na celu zminimalizowanie dokuczliwych zmian, które wiążą się z kontaktowym zapaleniem skóry. Leczenie wyprysku kontaktowego musi być dostosowane do postawionej diagnozy. Jeśli za kontaktowe zapalenie skóry odpowiada kontakt z alergenem, zazwyczaj pacjentom przepisuje się leki antyhistaminowe. W poważnych i uzasadnionych przypadkach konieczne może być też wdrożenie leczenia kortykosteroidami, przy czym należy mieć na uwadze, że nie są to środki pozbawione skutków ubocznych. Jeśli lekarz uzna to za zasadne, może wdrożyć również leczenie środkami immunosupresyjnymi. Kolejną metodą leczenia może być odczulanie. W przypadku zapalenia kontaktowego skóry (zarówno związanego z ekspozycją na alergen, jak i odmiany związanej z działaniem substancji drażniących) pacjenci stosują też miejscowe leki o działaniu redukującym stan zapalny (środki przeciwzapalne) i świąd (leki przeciwświądowe) – zazwyczaj są to odpowiednio dobrane przez lekarza maści i kremy.
Jeśli masz kontaktowe zapalenie skóry, a uciążliwe objawy wpływają niekorzystnie na Twoje codzienne funkcjonowanie, nie zwlekaj z kontaktem z lekarzem. Za pośrednictwem portalu tendoktor.pl możesz umówić się na konsultację ze specjalistą z możliwością otrzymania e-recepty na potrzebne leki. Wszystko to bez wychodzenia z domu, długich prób rejestracji i oczekiwania w kolejkach, a na dodatek w dogodnym dla Ciebie terminie. Nie zwlekaj i zadbaj o swoją skórę już teraz! Bibliografia