Pracujemy codziennie. E-wizyta nawet 15 minut
Ekonsultacja z
Kolejna e-wizyta -20% taniej!
Po opłaceniu otrzymasz kod rabatowy na e-mail
Opryszczka jest wirusową chorobą skóry, która jest wywoływana przez wirusy Herpes simplex (HSV). Dominująca część społeczeństwa miała już kontakt z wirusem HSV, a ten pozostaje w ciele człowieka przez całe życie, reaktywując się z postaci uśpionej w sprzyjających warunkach. Z objawami opryszczki należy walczyć, gdyż choroba może być niebezpieczna.
Opryszczka wywoływana jest przez dwa typy wirusa HSV – HSV-1 i HSV-2. Opryszczka objawia się pęcherzykowatymi zmianami skórnymi, które z czasem odsłaniają nadżerki i przekształcają się w strupek. Zmiany te są bolesne i powodują dyskomfort bez względu na to, gdzie są zlokalizowane. Pierwotne zakażenie wspomnianym wirusem zwykle daje silne objawy, a jego reaktywacja jest łagodniejsza. Są jednak osoby, które ciężko przechodzą opryszczkę, długo nie mogą jej doleczyć bądź zmagają się z jej częstymi nawrotami – w ich przypadku leki dostępne bez recepty mogą okazać się niewystarczające, a wówczas konieczny jest kontakt z lekarzem i wdrożenie leczenia specjalistycznego. Co jeszcze należy wiedzieć o przyczynach i objawach opryszczki? Jak leczy się opryszczkę i jakie powikłania może mieć choroba? Więcej informacji na ten temat zgromadziliśmy poniżej.
Opryszczka, zwana też „zimnem”, jest chorobą skóry o charakterze zakaźnym, która łatwo się przenosi. Dla wielu osób opryszczka nie stanowi dużego zagrożenia, o ile jest właściwie leczona, a pacjent zachowuje niezbędne środki ostrożności. Są jednak również grupy pacjentów, dla których stanowi ona poważne zagrożenie. Opryszczka skórna może być groźna dla osób o osłabionej odporności. Niebezpieczna jest również w ciąży i może stanowić duże zagrożenie dla noworodków.
Z opryszczką należy walczyć, gdyż łatwo o przeniesienie zakażenia na inne osoby, a także w inne obszary ciała, co może być bardzo niebezpieczne. W aptekach jest wiele środków na opryszczkę, które są dostępne bez recepty. Jeśli jednak ich stosowanie okaże się niewystarczająco skuteczne, by zwalczyć opryszczkę, lub pacjent będzie zmagać się z nawracającymi opryszczkami, zaleca się konsultację z lekarzem. Można to zrobić również bez wychodzenia z domu, czyli online. Stawiając na portal tendoktor.pl, nie trzeba długo czekać na wizytę u lekarza. Specjalista może pacjenta przyjąć niemal od ręki, a jeśli uzna to za zasadne, może e-receptę na potrzebne leki wystawić nawet w 15 minut.
Przyczyna prowadząca do tego, że u pacjentów pojawia się zimno na ustach, jest bardzo dobrze znana. Od czego występują zmiany na skórze? Przyczyną opryszczki jest wirus, a konkretnie Herpes simplex virus (HSV). Jest to wirus DNA, co oznacza, że nośnikiem informacji genetycznej tego wirusa jest właśnie DNA. Można wyróżnić dwie odmiany wirusa HSV, które się między sobą różnią:
Przyczyny powstania występującej na skórze pacjenta opryszczki są związane z infekcją wirusem HSV, a właściwie z infekcją konkretną odmianą wirusa HSV (HSV-1 lub HSV-2). Jest to zatem choroba zakaźna, którą bardzo łatwo można „złapać” czy „przekazać”. Zdecydowana większość populacji miała już kontakt z wirusem HSV, jednak nie u każdego doszło do wystąpienia objawów skórnych opryszczki. Osoba bezobjawowa może być jednak również nosicielem wirusa i może zarażać inne osoby.
Wirus opryszczki łatwo przenosi się w sposób bezpośredni. Wystarczy kontakt z wydzielinami chorego, by zarazić się HSV. Zarazić się można zatem przy kontaktach seksualnych, ale również przez pocałunki czy też mając inny kontakt ze śliną bądź innymi wydzielinami chorego. Do zarażenia może też dojść poprzez kontakt z przedmiotami, z których korzystała osoba chora, w tym poprzez używane przez nią ręczniki, pościel czy zabawki.
Wirus opryszczki może przenosić się na inne osoby, niezależnie od ich wieku czy płci. Oznacza to, że chorować mogą zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci, a nawet niemowlęta czy noworodki. Do zarażenia może dojść nawet w czasie porodu, co może być dla dziecka bardzo niebezpieczne. Jeśli chodzi natomiast o wiek, gdy najczęściej człowiek zaraża się wirusem HSV-1, to mowa o wieku dziecięcym – pierwszy kontakt z wirusem dzieci zwykle mają w wieku 1–5 lat. Wirusem HSV-2 zarażamy się natomiast nieco później – zwykle zarażenie dotyczy nastolatków i osób dorosłych, które niedostatecznie uważają przy kontaktach seksualnych.
Omawiając przyczyny opryszczki wargowej, wspomnieliśmy, że za jej powstawanie odpowiada wirus HSV. Podkreślenia wymaga fakt, że wirus ten po dostaniu się do organizmu pozostaje w nim w stanie uśpienia. Oznacza to, że wyleczenie objawów opryszczki nie wiąże się z tym, że pozbędziemy się wirusa z organizmu. Zakażenia opryszczkowe mają tendencję do powracania. Wirus HSV-1 zazwyczaj dociera do zwoju nerwu trójdzielnego, gdzie przebywa w uśpieniu, czekając na sprzyjające warunki do namnażania. Wirus HSV-2 najczęściej dostaje się natomiast do zwoju lędźwiowo-krzyżowego, gdzie również pozostaje w stanie uśpienia, czekając na odpowiedni moment do reaktywacji.
Jakie niedobory prowadzą do wystąpienia opryszczki? Bardzo często wirusy HSV uaktywniają się u osób o z jakiegoś powodu osłabionej odporności. HSV reaktywuje się m.in. przy menstruacji bądź u kobiet w ciąży, poza tym jego reaktywacji sprzyjają infekcje osłabiające organizm, stres, przemęczenie czy odwodnienie, a nawet urazy w bliskiej okolicy ust czy ekspozycja na silne promieniowanie słoneczne. Wirus wykorzystuje stan osłabienia organizmu i reaktywuje się, przyczyniając się do opryszczkowego zapalenia skóry lub błon śluzowych. Nie zawsze jednak reaktywacja wirusa wiąże się z wystąpieniem objawów skórnych – często ma ona charakter bezobjawowy.
Jak zaznaczono wcześniej, u wielu osób kontakt z wirusem nie przyczynia się do wystąpienia objawów skórnych – choroba jest bezobjawowa, ale pacjent jest nosicielem wirusa i może zarażać innych. Są jednak pacjenci, u których opryszczka jest szczególnie dokuczliwa, powodując rozległe zmiany skórne o charakterze nawracającym regularnie. Na szczęście w aptekach można znaleźć wiele skutecznych leków na opryszczkę, które mogą pomóc w walce z tym uciążliwym problemem. W swoich ulotkach często mają one adnotację, że zaleca się ich zastosowanie już przy pierwszych symptomach rozwijającej się opryszczki, czyli jeszcze zanim pojawią się jej nasilone objawy. Warto zatem wiedzieć, jak zaczyna się opryszczka, by móc zareagować możliwie najszybciej na objawy jej pojawienia się. Wdrożenie leczenia na bardzo wczesnym etapie może ograniczyć rozwój choroby lub całkiem zatrzymać zmiany skórne. Jak wygląda początek opryszczki? Pacjent może odczuwać delikatne swędzenie skóry, jej pieczenie, ból czy mrowienie. Już na tym etapie warto zastosować lek na opryszczkę.
Każdy, kto choć raz w życiu miał objawy skórne infekcji HSV, doskonale zdaje sobie sprawę z tego, jak wygląda opryszczka. Po objawach początkowych opryszczki, które omówiono wcześniej, na skórze pojawiają się niewielkie grudki. Te natomiast z czasem zaczynają zamieniać się w pęcherzyki, a w ich wnętrzu zaczyna zbierać się treść surowicza, przez co się powiększają. Jak wygląda opryszczka, gdy całkiem się rozwinie? Wykwity pęcherzykowe mogą być duże i zazwyczaj są bolesne. Gdy minie kilka dni, dochodzi do ich pęknięcia i odsłonięcia nadżerki. Na tym etapie na skórze pojawia się strup, który odpada po kolejnych kilku dniach. Należy uważać, aby nie dotykać obszarów zakażonych, gdyż wówczas łatwo o przeniesienie opryszczki w inne rejony ciała – szczególnie niebezpieczne jest przeniesienie wirusa do oka, co może prowadzić nawet do poważnych uszkodzeń narządu wzroku.
Wirus opryszczki pozostaje w organizmie pacjenta i w sprzyjających warunkach może się reaktywować, przyczyniając się do ponownego wystąpienia objawów chorobowych. Trzeba jednak wiedzieć, że pierwotne zarażenie HSV wiąże się zwykle z ciężkim przebiegiem. Mogą mu towarzyszyć objawy ogólne, w tym gorączka, złe samopoczucie, powiększenie węzłów chłonnych i dolegliwości bólowe głowy czy silne osłabienie, nudności i osłabienie apetytu. Gdy wirus uaktywni się ponownie, zwykle choroba przebiega już łagodniej, szybciej się kończy i nie wiąże się z objawami ogólnymi.
Choć kilka akapitów wcześniej podkreślono, że wirus HSV-1 najczęściej jest odpowiedzialny za pojawianie się opryszczki na wargach i twarzy, a wirus HSV-2 odpowiada głównie za opryszczkę narządów płciowych i okolic odbytu, doprecyzowania wymaga fakt, że nie stanowi to sztywnej reguły. Kontakty seksualne, w tym seks oralny, sprawiają, że wirus opryszczki HSV-1 okolice intymne, a wirus HSV-2 coraz częściej odpowiada za opryszczkę na twarzy.
Niewątpliwie najczęściej u pacjentów występuje opryszczka nad wargami, chociaż nie jest to jedyna możliwa opcja, jeśli chodzi o infekcje wirusem HSV-1. Zimno na twarzy może obejmować również inne rejony skóry – może się pojawić chociażby opryszczka na policzku, a także opryszczka na brodzie czy na nosie (lub w nosie), a nawet opryszczka na czole. Nie jest wykluczona również opryszczka na ciele, co niekiedy dzieje się, gdy pacjent przeniesie zakażenie, nie pilnując odpowiednio higieny i środków ostrożności. Oprócz wspomnianej już opryszczki narządów płciowych i okolic odbytu może zatem wystąpić opryszczka na plecach, pośladkach, klatce piersiowej czy opryszczka na dłoniach, w tym w szczególności na palcach.
Nie każdy zdaje sobie z tego sprawę, ale opryszczka może dotyczyć nie tylko skóry – dość popularne jest też zakażenie śluzówki jamy ustnej, gardła i migdałków związane z HSV. Takie objawy są charakterystyczne dla pierwszego kontaktu z wirusem (infekcja pierwotna), zatem często są obserwowane u dzieci. Mogą się też pojawić u osób dorosłych, powodując ostre zapalenie gardła i migdałków. Szczególnie niebezpieczne jest natomiast opryszczkowe zapalenie wzroku czy opryszczkowe zapalenie mózgu bądź opon mózgowo-rdzeniowych.
Lepiej zapobiegać niż leczyć. By chronić się przed nawrotami opryszczki, przede wszystkim należy dbać o odporność organizmu, czyli odżywiać się prawidłowo, wysypiać się, unikać stresu itd. Ważne również, aby stosować kremy z filtrem na twarz i unikać współdzielenia przedmiotów osobistych, w tym szczoteczek do zębów, ręczników czy szminek, a także unikać picia z tych samych szklanek i butelek, jedzenia tymi samymi sztućcami itd. Należy również unikać przygodnych kontaktów seksualnych i koniecznie pamiętać o stosowaniu prezerwatywy.
W sieci można znaleźć wiele porad na domowe sposoby walki z opryszczką. Można do nich zaliczyć m.in. okłady ziołowe, w tym okłady z rumianku, skrzypu polnego czy tymianku. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym mogą one ograniczyć rozwój infekcji. Niekiedy poleca się też czosnek, cebulę, miód i olej z czarnuszki, który również działa przeciwwirusowo. Jeszcze inną opcją są olejki eteryczne o właściwościach przeciwwirusowych, w tym olejek z drzewa herbacianego – z nimi należy jednak uważać, gdyż wiele z nich nie może być aplikowanych bezpośrednio na skórę. Jeśli chodzi o domowe sposoby, polecana jest też papka z sody oczyszczonej lub maść cynkowa, a nawet pasta do zębów z fluorem.
Domowe sposoby mogą okazać się wsparciem przy łagodnej opryszczce, jednak nie u każdego się sprawdzają – wówczas najlepiej sięgnąć po leki z apteki. Zdecydowanie nie zaleca się wdrażania wyłącznie domowych sposobów, jeśli pacjent ma opryszczkę o ciężkim przebiegu – w tym przypadku konieczne będzie wdrożenie leczenia specjalistycznego.
Choć niektórym opryszczka wydaje się niegroźna, nie należy jej lekceważyć, gdyż może mieć groźne powikłania. Nieleczona opryszczka u niektórych osób może mieć poważne następstwa. Szczególnym zagrożeniem opryszczka jest dla płodu i noworodka. Bardzo niebezpieczne jest pierwotne zarażenie opryszczką u kobiety w ciąży, gdyż może przyczyniać się nawet do wad rozwojowych płodu (np. małogłowie), jego obumarcia płodu czy też poronienia bądź przedwczesnego porodu. Niebezpieczne dla noworodka jest też okołoporodowe zarażenie – może przyczyniać się ono do zapalenia mózgu, a nawet prowadzić do śmierci.
Dla osób ze sprawnie funkcjonującym układem odpornościowym opryszczka zwykle nie jest zagrożeniem, nawet jeśli dojdzie do infekcji pierwotnej, którą przechodzi się nieco trudniej. Dla osób z poważnymi niedoborami odporności może jednak stanowić problem. Do powikłań opryszczki można zaliczyć wtórne zakażenia bakteryjne lub grzybicze zmian skórnych, a także zakażenie rozsiane. Należy również uważać na opryszczkową chorobę gałki ocznej, która może przyczyniać się do stanu zapalnego rogówki lub siatkówki, a także do uszkodzenia wzroku. Bardzo niebezpieczne jest też opryszczkowe zapalenie opon mózgowych oraz opryszczkowe zapalenie mózgu.
Jeśli u pacjenta występuje opryszczka na twarzy, w okolicach płciowych czy innych rejonach ciała, koniecznie należy rozpocząć szybkie leczenie. W aptece można znaleźć wiele leków bez recepty na opryszczkę, w tym zarówno preparaty miejscowe, jak i leki ogólne. Są to środki zawierające w składzie między innymi acyklowir lub walacyklowir, ewentualnie denotywir czy dokozanol. Odpowiednio szybkie wdrożenie leczenia może skrócić czas trwania opryszczki i łagodząco wpłynąć na jej objawy. Jeszcze inną opcją są plastry na opryszczkę, które nie tylko chronią przed przeniesieniem zakażenia, stanowiąc barierę dla rozprzestrzeniania się wirusów, ale też mogą sprzyjać szybszemu gojeniu opryszczki. Ważne jest też wzmocnienie organizmu, w tym przyjmowanie witamin z grupy B i witaminy C, a także unikanie stresu, wysypianie się, dobre odżywianie i aktywność fizyczna. Na opryszczkę pacjenci niekiedy przyjmują również doustne preparaty z pranobeksem inozyny, który ma działanie przeciwwirusowe w stosunku do wirusów Herpes i jednocześnie ma właściwości pobudzające układ odpornościowy.
Jeśli dostępne bez recepty leki OTC na opryszczkę nie działają lub ta ma charakter nawracający i tendencję do ciężkiego przebiegu, konieczna będzie konsultacja z lekarzem i wdrożenie leczenia specjalistycznego.
Pacjenci zmagający się z ciężkim przebiegiem opryszczki lub osoby, u których opryszczka często nawraca, nie mogą odwlekać konsultacji z lekarzem. Częsta opryszczka wargowa może być związana chociażby z osłabionym układem odpornościowym i nie należy jej lekceważyć. Może wymagać wdrożenia leków w wyższych dawkach, które są dostępne tylko na receptę. Z lekarzem można jednak skonsultować się nie tylko stacjonarnie, ale również przez internet. Na portalu tendoktor.pl czekają na Ciebie doświadczeni lekarze, którzy zajmą się wspomnianym problemem profesjonalnie i bez potrzeby wcześniejszej rejestracji. Jeśli lekarz uzna to za zasadne, otrzymasz e-skierowanie na potrzebne badania bądź e-receptę online na leki na opryszczkę, które pomogą Ci skutecznie uporać się z problemem. Nie zwlekaj z kontaktem i już teraz wypełnij formularz!
Bibliografia: