Pracujemy codziennie. E-wizyta nawet 15 minut
Ekonsultacja z
Kolejna e-wizyta -20% taniej!
Po opłaceniu otrzymasz kod rabatowy na e-mail
Migrena to powszechnie występująca dolegliwość, która jest jednym z najczęstszych schorzeń neurologicznych. Charakteryzuje się m.in. dokuczliwym bólem głowy o napadowym charakterze. Często przy migrenie uciążliwym dolegliwościom bólowym głowy towarzyszą również dodatkowe objawy, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie pacjenta.
Dolegliwość znacznie częściej pojawia się u kobiet niż u mężczyzn. Przebieg migreny bywa różny i może mieć różne nasilenie, jednak bardzo często negatywnie odbija się na życiu i samopoczuciu pacjenta. Choć pierwszy napad migreny może przestraszyć, sama dolegliwość najczęściej nie stanowi zagrożenia dla życia. Jest jednak niewątpliwie bardzo dokuczliwa, zatem warto omówić jej objawy z lekarzem. Skuteczność leczenia migreny uzależniona jest przede wszystkim od szybkości przyjęcia przez pacjenta leku. Co to jest migrena i jak zdiagnozować migrenę? Jakie może dawać objawy i czy migrena to choroba? Więcej informacji na ten temat można znaleźć w poniższym artykule, gdzie podpowiadamy również, jak wygląda walka z nią oraz jak łagodzić jej dokuczliwe objawy.
Migrena to niezwykle dokuczliwa przypadłość, która objawia się przede wszystkim silnymi bólami głowy o charakterze nawrotowym. Problem dotyczy przede wszystkim kobiet, jednak nie jest również rzadkością migrena u mężczyzn. Migrena jest rodzajem samoistnych bólów głowy, które nie są związane z innym schorzeniem. U pacjentów z migreną występują jednak nie tylko bóle migrenowe głowy – często przypadłości towarzyszą dodatkowe objawy neurologiczne, o których będzie mowa w dalszej części artykułu. Migrena może pojawić się u osób w każdym wieku, w tym również u dzieci i osób w starszych, jednak najczęściej dotyka osoby przed 40. rokiem życia. Częstość występowania migreny w Polsce może być znacznie wyższa od szacunkowych danych, ponieważ wiele osób cierpiących na migrenowe bóle głowy nie zgłasza się do lekarza.
Nieleczona migrena może przyczynić się do rozwoju poważnych powikłań, do których zalicza się między innymi utrzymujący się przez ponad 72 godziny stan migrenowy, a także przewlekłą aurę bez uszkodzenia mózgu, której objawy mogą utrzymywać się długotrwale. Do innych powikłań nieleczonej migreny zalicza się udar migrenowy oraz napady padaczkowe pojawiające się w trakcie, które występują jednak dość rzadko. Migrena może niewątpliwie utrudniać pacjentom codzienne funkcjonowanie, dlatego już po zaobserwowaniu pierwszych jej objawów warto jak najszybciej zgłosić się na konsultacje lekarskie, aby otrzymać niezbędne medykamenty. Na e-konsultację można umówić się też online. Za pośrednictwem serwisu tendoktor.pl można umówić się na e-konsultację z możliwością otrzymania e-recepty na niezbędne leki, a wszystko to bez potrzeby wcześniejszej rezerwacji terminu.
Częste migreny to problem, który może zdezorganizować życie niejednej osobie. Czy migrena to choroba? Owszem – migrena jest jedną z najczęściej występujących przewlekłych chorób neurologicznych, które nie są łatwe w leczeniu. Towarzyszące jej bóle głowy nie są spowodowane obecnością innych schorzeń – są to więc bóle głowy pierwotne. Ból migrenowy jest często jednostronny, a jego nasilenie jest zwykle umiarkowane lub silne. Po zakończeniu napadu migreny osoby chore nie doświadczają żadnych innych objawów, jednak może im towarzyszyć lęk przed wystąpieniem kolejnego migrenowego bólu. Choroba jest zwykle bardzo uciążliwa, utrudniając normalne funkcjonowanie pacjenta i wykonywanie codziennych czynności. Rozpoznania choroby może dokonać lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu lekarskiego oraz odpowiednio dobranych badań diagnostycznych. Migrena może się utrzymywać do 72 godzin, a u niektórych pacjentów nawet dłużej, jednak nie krócej niż 4 godziny. Przeciętny czas trwania ataku wynosi natomiast około doby.
Migrena jest jedną z najczęstszych chorób układu nerwowego, a migrenowe bóle głowy mogą występować w wielu postaciach. Do najważniejszych rodzajów migreny u pacjentów zaliczana jest:
migrena bez aury,
migrena z aurą,
migrena hormonalna,
migrena siatkówkowa,
migrena powikłana,
migrena okoporaźna,
migrena prawdopodobna, inaczej zaburzenia migrenowe.
Na migrenę bez aury cierpi większość pacjentów. Do jej charakterystycznych objawów zalicza się umiarkowany lub silny ból głowy, który występuje z jednej strony głowy. Podczas ataku migreny objawy mogą zmieniać stronę. Z bólem głowy często związane są duszności, nudności i wymioty oraz nadwrażliwość na dźwięk i światło. Znacznie mniej pacjentów cierpi na tzw. migrenę z aurą, której może towarzyszyć szereg objawów neurologicznych, co szerszej zostanie opisane w dalszej części artykułu. Migrena hormonalna powodowana jest przez zachodzące w organizmie zmiany hormonalne, natomiast migrena siatkówkowa, często nazywana również migreną oczną, może powodować częściową lub nawet całkowitą utratę widzenia w jednym oku. Może jej towarzyszyć tępy ból, który początkowo pojawia się nad oczami, a następnie może rozprzestrzeniać się na całą głowę.
Migrena powikłana, zwana również migrenowym zawałem mózgu, jest chorobą, o której mówimy, gdy objawy utrzymują się przez tydzień lub dłużej. W przypadku migreny okoporaźnej występują natomiast objawy w postaci nawracających napadów bólu głowy, które są przez pacjenta odczuwane w okolicy oczodołu i skroni, poza tym porażeniu ulega jeden lub kilka nerwów gałkoruchowych. Migrena prawdopodobna, inaczej zaburzenia migrenowe, to natomiast przypadłość, która nie spełnia wszystkich kryteriów migrenowych – charakteryzuje się mniejszą liczbą napadowych bólów głowy.
Przyczyny migrenowych bólów głowy nie zostały do końca wyjaśnione. Uznaje się, że migrena może mieć charakter wieloczynnikowy, a jej rozwój może być związany zarówno z czynnikami genetycznymi, jak i środowiskowymi. Czynniki genetyczne, do których zalicza się dziedziczenie z udziałem kilku genów, to najbardziej prawdopodobne przyczyny prowadzące do choroby, jaką jest migrena. Przyczyny takiego stanu upatrywane są również w zmianach hormonalnych, które zachodzą w organizmie podczas miesiączki, jajeczkowania czy stosowania leków hormonalnych. Do przyczyn migreny można również zaliczyć spożywanie alkoholu, w tym zwłaszcza czerwonego wina, a także zmiany rytmu snu.
Wpływ na wystąpienie ataku mogą mieć też zmiany pogody, niedobór lub nadmiar snu, a także silne zmęczenie pojawiające się po odbytym wysiłku fizycznym bądź psychicznym. Do innych prawdopodobnych przyczyn migreny zalicza się przyjmowanie przez pacjentów niektórych leków, w tym nitrogliceryny wraz z jej pochodnymi, a także ranitydyny. Do objawów migreny może poza tym prowadzić głód, jaskrawe światło i nadmierny hałas.
W zależności od typu przypadłości, jaki dotknie pacjenta, migrena może mieć zróżnicowane objawy. Wyróżnia się natomiast kilka faz ataku migrenowego:
faza zwiastunów, inaczej faza prodromalna – towarzyszą jej charakterystyczne objawy, do których zalicza się nadmierne pobudzenie oraz powracające ziewanie. W tej fazie mogą pojawiać się również dodatkowe objawy, do których zalicza się problemy z koncentracją, poza tym u wielu pacjentów obserwuje się sztywność karku;
aura – występuje zwykle przed bólem głowy, jednak może pojawić się również razem z nim. W tej fazie u pacjentów obserwuje się najczęściej zaburzenia motoryki, poza tym mogą pojawiać się również inne objawy, do których zalicza się między innymi niedowłady, mroczki, a także ubytki w polu widzenia;
faza z bólem głowy – do charakterystycznych objawów tej fazy można zaliczyć nadwrażliwość czuciową na światło, poza tym mogą pojawiać się również dodatkowe objawy w postaci wzmożonej reakcji bólowej na bodźce. Występuje tu też oczywiście ból głowy, który jest szczególnie dokuczliwy;
faza ustępowania bólu głowy – jest związana ze stopniowym zmniejszaniem się dolegliwości bólowych głowy, jednak u wielu pacjentów w dalszym ciągu mogą utrzymywać się objawy nadwrażliwości oraz problemy z koncentracją, senność czy zmęczenie i uczucie rozbicia;
faza ponapadowa – ten rodzaj fazy jest związany z towarzyszącym pacjentowi lękiem przed możliwością wystąpienia kolejnego napadu migrenowych bólów głowy.
Pod pojęciem migreny kryją się wyłącznie te dolegliwości, które można uznać za pierwotne bóle głowy. Chociaż migrena daje objawy przede wszystkim w postaci bólu głowy, nie każdy z nich może okazać się migreną, czego należy mieć świadomość. Aby mówić o migrenie, ból głowy musi utrzymywać się od przynajmniej 4 do 72 godzin. Migrenowy ból głowy od pozostałych wyróżnia bólów głowy między innymi jego napadowy charakter, a także odczucia, które często są określane jako tętniące lub pulsujące. Przy migrenie ból głowy może pojawiać się zarówno w postaci kilkunastominutowych cykli, jak i towarzyszyć pacjentowi nieprzerwanie przez wiele godzin. Gdzie boli migrena? Migrenowy ból najczęściej jest bólem jednostronnym, który rozpoczyna się zwykle w okolicy skroniowej i w okolicach gałki ocznej, a następnie obejmuje jedną stronę głowy. Ból ten stopniowo wzrasta np. podczas zwiększonej aktywności fizycznej.
Jedną z bardzo uciążliwych postaci migreny jest niewątpliwie migrena z aurą, inaczej migrena oczna. Do najbardziej prawdopodobnych przyczyn migreny z aurą zalicza się zaburzenia nerwowo-naczyniowe, poza tym do jej rozwoju może przyczynić się niedobór lub nadmiar snu, a także zmęczenie, głód, hałas, zbyt jasne światło czy zmiany w pogodzie oraz skoki ciśnienia atmosferycznego. Do migreny z aurą może przyczynić się również miesiączka i związane z nią zmiany hormonalne, a także przyjmowanie środków antykoncepcyjnych, które zawierają w składzie estrogeny.
Pojawiająca się przed migreną aura może przybierać różne formy. Najczęściej u pacjentów obserwuje się zaburzenia widzenia, poza tym u chorego często obserwowane są dodatkowe dolegliwości, do których zalicza się widzenie migoczącego mroczka – ruchomej plamy w środkowej części pola widzenia. Oprócz zaburzeń widzenia mogą pojawiać się również zaburzenia czucia, zaburzenia mowy oraz szumy uszne i zawroty głowy, a także inne dolegliwości, do których zalicza się podwójne widzenie. Rozróżnia się migrenę z typową aurą, typową aurę z niemigrenowym bólem głowy, a także rodzinną migreną połowiczo-poraźną, sporadyczną migrenę połowiczo-poraźną oraz migrenę typu podstawowego.
Do rzadkości nie należą również częste migreny w ciąży. Są one zwykle spowodowane zmianami hormonalnymi, które pojawiają się zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży. Wówczas migrenowe bóle mogą być wywoływane przez zwiększającą się przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych zlokalizowanych w mózgu, co może być związane właśnie ze wspomnianymi wcześniej zamianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie kobiety. Migrena w ciąży charakteryzuje się silnym, pulsującym bólem głowy, który najczęściej jest jednostronny i promieniuje z okolic oczodołów do skroni i potylicy. Ból głowy może utrzymywać się od 4 do 72 godzin, jednak u niektórych pacjentek może mieć charakter przewlekły. U kobiet w ciąży migrena występuje jednak zwykle w natężeniu słabym do umiarkowanego.
Często z bólem głowy mogą się wiązać dodatkowe objawy, do których zalicza się nudności i wymioty. Obecność migreny u kobiet w ciąży może zwiększać ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego oraz rzucawki, poza tym może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem oddzielenia łożyska. Może również powodować zaburzenia nastroju i ogólnie rzutować na samopoczucie przyszłej mamy.
Migrena może ujawnić się w każdym wieku, w tym również u młodszych pacjentów – napady migreny są możliwe zarówno w okresie niemowlęcym, jak i u młodszych oraz starszych dzieci. U dziecka, podobnie jak u osoby dorosłej, migrena może być powodowana przez czynniki genetyczne i środowiskowe. Do częstych przyczyn napadów migreny u dzieci zalicza się ponadto:
zwiększony wysiłek fizyczny,
głód,
przewlekły stres,
ekspozycję na światło,
spożywanie czekolady lub żółtych i pleśniowych serów,
alergie wziewne,
infekcje górnych dróg oddechowych,
wady wzroku,
niektóre z chorób pasożytniczych.
Do najczęstszych objawów towarzyszących migrenie u dziecka należą jednostronne bóle głowy o charakterze pulsującym, które zakłócają codzienną aktywność, napady nudności i wymiotów, poza tym mogą występować dodatkowe dolegliwości, do których zalicza się lęki nocne czy bóle brzucha. Może też dojść do tego nadwrażliwość na dźwięki oraz zaburzenia równowagi, a także szereg innych dolegliwości. Objawy migreny u dziecka wymagają konsultacji z lekarzem – nie można ich pod żadnym pozorem lekceważyć.
Towarzyszące pacjentom migrenowe bóle głowy wymagają wcześniejszej diagnostyki i długotrwałego leczenia. Osoby zmagające się z migreną powinny niezwłocznie zgłosić się do lekarza, by ustalić dalsze działania. Kontakt ze specjalistą to pierwszy krok do wdrożenia leczenia migrenowego bólu głowy. Najlepiej udać się z objawami migreny do lekarza rodzinnego lub bezpośrednio do neurologa. Konsultację należy odbyć koniecznie, jeśli ból głowy i towarzyszące mu objawy utrzymują się przez dłuższy czas bądź są tak silne, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Wskazaniem do wizyty u lekarza jest również nasilanie się dolegliwości bólowych głowy podczas poruszania się, kaszlu oraz nachylania, a poza tym przy innych towarzyszących migrenie zaburzeniach, a także przy nagłym pogorszeniu koordynacji ruchowej.
Chorobę powinien zdiagnozować lekarz. Jak rozpoznać migrenę? W diagnostyce migreny szczególnie ważny jest szczegółowy wywiad przeprowadzony przez lekarza z pacjentem, na podstawie którego można ustalić wszystkie cechy bólu. Aby zdiagnozować napady migreny, należy również wykonać odpowiednie badania diagnostyczne. Oprócz badań ogólnych lekarz powinien zlecić badania neurologiczne, poza tym konieczne jest wykonanie badań okulistycznych, które pozwolą ocenić np. dno oka.
Przydatny w diagnostyce migreny może okazać się również rezonans magnetyczny, RTG oraz tomografia komputerowa. Konsultacja lekarska jest konieczna, ponieważ dzięki niej można zdiagnozować nie tylko migrenę, ale także wiele innych przypadłości z podobnymi objawami, do których zalicza się udar mózgu, odwarstwienie siatkówki czy przemijający atak niedokrwienny. Niekiedy pacjentom z podejrzeniem migreny wykonywane są badania dodatkowe, do których zalicza się badanie EEG, czyli nieinwazyjną metodę diagnostyczną, która pozwoli dokładnie zbadać zdolność bioelektryczną czynności mózgu.
Dokuczliwe migrenowe bóle głowy zdecydowanie wymagają leczenia. Szczególnie uciążliwe są silne migreny, które mogą odbić się negatywnie na codziennym funkcjonowaniu pacjenta. Leczenie migreny dzieli się na niefarmakologiczne, które jest związane z unikaniem czynników przyczyniających się do występowania bólu głowy, a także farmakologiczne, które jest związane z przyjmowaniem określonych leków. Leczenie powinien dobrać dla pacjenta lekarz, przeprowadzając wcześniej odpowiednie badania i analizując rzetelnie ich wyniki. E-receptę na potrzebne leki na migrenę można otrzymać również online, jeśli w danym przypadku lekarz uzna to za zasadne. Dzięki serwisowi tendoktor.pl zmagający się z migrenowymi bólami głowy pacjent zyskuje szybki dostęp do specjalistów bez konieczności wychodzenia z domu. W tym miejscu pacjent e-konsultację z możliwością otrzymania e-recepty na potrzebne leki może odbyć niemal od ręki. Skorzystaj z e-konsultacji już teraz!
Bibliografia:
Stępień A., Migrena, https://podyplomie.pl/uploads/ksiazki/KS_Neurologia-T3-Migrena.pdf [dostęp w internecie: 07.2023 r.].
Migrena, https://pl.wikipedia.org/wiki/Migrena [dostęp w internecie: 07.2023 r.].
Wendorff J., Fila M., Migrena u dzieci i młodzieży (charakterystyka symptomatologii i przebiegu klinicznego oraz różnice w postępowaniu terapeutycznym w porównaniu z dorosłymi), „Neurologia Praktyczna” 2019 [dostęp w internecie: 07.2023 r.].
Migraine, https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/migraine [dostęp w internecie: 07.2023 r.].
Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika 2017.