Pracujemy codziennie. E-wizyta nawet 15 minut
Ekonsultacja z
Kolejna e-wizyta -20% taniej!
Po opłaceniu otrzymasz kod rabatowy na e-mail
Otyłość i nadwaga to stany, które są związane z nagromadzeniem w organizmie nadmiaru tkanki tłuszczowej, co przyczynia się do wzrostu masy ciała. Nieleczona nadwaga i otyłość mogą doprowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem, w tym do rozwoju wielu chorób, do których zalicza się np. miażdżycę, nadciśnienie tętnicze czy też cukrzycę typu 2.
Aby skutecznie walczyć z nadmiarem tkanki tłuszczowej w organizmie, należy dokładnie poznać przyczyny i skutki otyłości oraz nadwagi. Do rozwoju otyłości i nadwagi przyczynia się wiele elementów, w tym przede wszystkim czynniki genetyczne, środowiskowe, behawioralne oraz społeczne. Warto również nauczyć się rozpoznawać główne objawy otyłości i nadwagi oraz dokładnie poznać choroby związane z otyłością i nadwagą. Czy nadwaga to choroba? Jakie są najważniejsze przyczyny i objawy nadwagi i otyłości? W jaki sposób z nimi walczyć? Po więcej informacji zapraszamy do naszego artykułu!
Do wystąpienia niedoborów składników pokarmowych w organizmie człowieka, a także rozwoju niebezpiecznych dla zdrowia chorób oraz powikłań mogą prowadzić między innymi zaburzenia odżywiania. Definicja określa je jako jednostki chorobowe, które dotyczą zaburzeń łaknienia na poziomie psychicznym. Innymi słowy, zaburzenia odżywiania to nieprawidłowe zachowania żywieniowe, które mogą w niedługim czasie doprowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem – zarówno na płaszczyźnie fizycznej, jak i psychicznej. Stanowią one coraz częstszy problem wśród społeczeństwa zamieszkującego kraje rozwijające się oraz rozwinięte.
Zaburzenia te mogą rozwijać się u osób w każdym wieku, jednak w szczególności występują u nastolatków oraz u młodych osób dorosłych, a poza tym nie są rzadkością wśród osób starszych. Objawy związane z zaburzeniami odżywiania mogą się różnić w zależności od wielu czynników. Problem zaburzeń odżywiania częściej dotyka kobiet, a do najczęstszych zaburzeń odżywiania zalicza się anoreksję, bulimię, zespół Picka, zaburzenia przeżuwania, zaburzenia z napadami objadania się i wiele innych problemów związanych z odżywianiem.
Zaburzenia odżywiania wymagają leczenia. Z lekarzem można konsultować się w szczególnych przypadkach również online. Na e-konsultację można umówić się za pośrednictwem serwisu tendoktor.pl, gdzie lekarz może też w razie potrzeby skierować pacjenta na dodatkowe badania. W tym miejscu można też otrzymać, jeśli lekarz uzna to za zasadne, e-receptę na przyjmowane leki. Nie zwlekaj z konsultacją i umów się na nią już teraz!
Otyłość jest stanem, który jest związany ze zwiększonym poziomem tkanki tłuszczowej – jest ona wówczas magazynowana w ilości, która przekracza zapotrzebowanie organizmu. W przypadku mężczyzn jest to wartość 25%, natomiast u kobiet wynosi ona powyżej 30% masy ciała. W celu zdiagnozowania otyłości stosuje się wskaźniki otyłości, w tym popularny wskaźnik BMI (z ang. Body Mass Index). Jeśli chodzi o wskaźnik BMI, wartości wzorcowe zebrane w tabeli oznaczają stosunek masy ciała do wzrostu. Pozwalają one określić, czy pacjent ma problem z otyłością. BMI pacjenta oblicza się według wzoru: M/W2 = BMI, gdzie skrót M oznacza masę ciała określaną w kilogramach, natomiast W to wzrost, który podaje się w metrach. Na tej podstawie można określić u pacjenta stopień otyłości. Wartości te odczytuje się w następujący sposób:
nadwaga – wskaźnik BMI powyżej wartości 25,
otyłość I stopnia – wskaźnik BMI powyżej wartości 30,
otyłość II stopnia – wskaźnik BMI powyżej wartości 35,
otyłość III stopnia – wskaźnik BMI powyżej wartości 40.
Wskaźnik otyłości BMI nie jest stosowany w przypadku kobiet w ciąży i matek karmiących, a poza tym nie wykorzystuje się go w przypadku osób uprawiających sporty siłowe oraz u chorych z obrzękami. W przypadku dzieci i młodzieży prawidłową masę ciała określa się natomiast na podstawie siatki centylowej, która służy do oceny rozwoju fizycznego i określa, czy waga i wzrost najmłodszych pacjentów są proporcjonalne do ich wieku.
Według World Health Organisation (WHO) otyłość oznacza nieprawidłowe nagromadzenie tłuszczu, które może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie. Czy otyłość to choroba? Otyłość uznawana jest za chorobę cywilizacyjną. Od 1985 roku otyłość uznaje się ponadto za chorobę przewlekłą, w której przebiegu nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej może stanowić poważne zagrożenie zdrowotne. Choroba ta figuruje w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10) pod numerem E66. Otyłość to choroba rozwijająca się w momencie, kiedy w organizmie człowieka przez dłuższy czas utrzymuje się dodatni bilans energetyczny. Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje otyłości, które określa się na podstawie wskaźnika WHR, będącego stosunkiem obwodu talii (P) do obwodu bioder (B) mierzonych w centymetrach. Chorobliwa otyłość dzieli się na:
Otyłość brzuszną – inaczej androidalną, przy której nadmiar tkanki tłuszczowej u człowieka odkłada się zwłaszcza w okolicach brzucha. W przypadku otyłości brzusznej wskaźnik WHR u kobiet przekracza wartość 0,8, natomiast u mężczyzn jest równy lub większy wartości 1.
Otyłość pośladkowo-udową – inaczej gynoidalną, która objawia się w postaci nagromadzenia nadmiaru tkanki tłuszczowej głównie w dolnych częściach ciała, w tym w okolicach pośladków i ud. W przypadku otyłości pośladkowo-udowej wskaźnik WHR u kobiet jest mniejszy niż 0,8, natomiast u mężczyzn wynosi poniżej 1.
Otyłość brzuszną często nazywa się centralną, wisceralną, trzewną lub otyłością typu „jabłko”, natomiast otyłość pośladkowo-udowa nazywana jest otyłością typu „gruszka”.
Otyłość to schorzenie, które może mieć różne podłoże. Przyczyny otyłości dzieli się na:
środowiskowe,
genetyczne,
psychologiczne.
Przyczyny środowiskowe są związane przede wszystkim z nieprawidłowym stylem życia. Otyłości sprzyja dieta bogata w węglowodany i nasycone kwasy tłuszczowe, które są obecne w dużych ilościach przede wszystkim w produktach typu fast food. Rozwojowi otyłości sprzyja również siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej, a także nieregularne spożywanie posiłków. Do otyłości u człowieka może się również przyczynić niedostateczna ilość snu oraz życie w ciągłym stresie.
Czynniki genetyczne sprzyjające otyłości są kolejną przyczyną, która może prowadzić do jej rozwoju. Ze schorzeniem mogą mieć do czynienia zwłaszcza osoby, u których w rodzinie występowały przypadki osób z tą chorobą. Jeśli w naszej rodzinie są osoby otyłe, warto szczególnie pilnować swoich nawyków żywieniowych, by móc w porę zapobiec rozwojowi otyłości bądź go ograniczyć.
Na rozwój otyłości mogą również wpływać czynniki psychologiczne, które w znacznym stopniu decydują między innymi o nawykach żywieniowych człowieka. Często spożywanie dużych ilości jedzenia wiąże się z negatywnymi emocjami, a także ze stresem, z którym niektóre osoby nie mogą poradzić sobie w inny sposób. Paradoksalnie czynniki psychologiczne mogą nasilać potrzebę podjadania, co sprzyja otyłości, a ta może nasilać negatywne emocje i stres związany z niską samooceną, a to znów sprzyja podjadaniu – mamy tu zatem błędne koło.
Do otyłości mogą również prowadzić problemy hormonalne, w tym niedoczynność tarczycy, niedobór testosteronu, zespół Cushinga, niedoczynność przysadki mózgowej czy też zespół policystycznych jajników. Do rozwoju otyłości przyczynia się często również niedobór witaminy D w organizmie, a także przyjmowanie przez dłuższy czas leków przeciwdepresyjnych, przeciwpadaczkowych lub kortykosteroidów. Inne przyczyny otyłości to czynniki ekonomiczne, w tym niskie zarobki lub nadmiar pracy.
Otyłość to powszechny problem – choroba uznawana jest za jedno z najgroźniejszych schorzeń XXI wieku, a do pogłębienia problemu przyczyniła się dodatkowo pandemia Covid-19 i związane z nią zmniejszenie aktywności fizycznej i prowadzenie przez dłuższy czas siedzącego trybu życia.
Główne objawy otyłości są związane z nadmierną kumulacją tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka. Objawy otyłości nietrudno przeoczyć, chociaż należy mieć na uwadze, że choroba nie ogranicza się jedynie do charakterystycznych zmian wyglądu ciała. Może również znacznie zwiększać ryzyko wielu groźnych dla człowieka schorzeń, rzutując na jego zdrowie fizyczne i samopoczucie psychiczne.
Nieleczona otyłość może negatywnie wpłynąć na zdrowie człowieka, prowadząc do rozwoju wielu groźnych chorób. Najczęstsze choroby związane z otyłością to:
nadciśnienie tętnicze,
kamica żółciowa,
stłuszczenie wątroby,
cukrzyca typu 2,
Otyłość sprzyja również nowotworom jelita grubego i pęcherzyka żółciowego, a poza tym może przyczyniać się do rozwoju nowotworów przełyku, odbytnicy, okrężnicy, wątroby i nerek, a także chłoniaka i białaczki. Kobieta otyła może mieć również wiele dodatkowych problemów – otyłość może sprzyjać na przykład rozwojowi nowotworu szyjki macicy, a także nowotworom endometrium oraz jajnika. Otyłość może też znacznie utrudniać zajście w ciążę lub powodować problemy z jej utrzymaniem. Poważnym problemem mogą okazać się również choroby zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa i kończyn dolnych. Nieleczona otyłość może prowadzić również do choroby niedokrwiennej, a poza tym może stać się przyczyną miażdżycy, udaru mózgu, a także zespołu bezdechu w czasie snu. Oprócz rozwoju chorób fizycznych otyłość może prowadzić do poważnych problemów natury psychicznej, w tym do niskiej samooceny, braku samoakceptacji, obniżenia nastroju czy też do potrzeby izolacji – łatwo tu o rozwinięcie depresji, a także wystąpienie różnego rodzaju zaburzeń odżywiania.
Otyłość może odbić się negatywnie na zdrowiu pacjenta, dlatego warto poznać odpowiedź na pytanie, w jaki sposób można zapobiec otyłości. Sposobów zapobiegania otyłości jest wiele. Zalicza się do nich przede wszystkim spożywanie posiłków bogatych w witaminy i minerały, a także w błonnik pokarmowy. Bardzo ważne jest natomiast unikanie jedzenia żywności wysoko przetworzonej, do której zalicza się między innymi fast foody, chipsy i frytki, a także bogatej w cukry proste oraz tłuszcze nasycone. Bardzo ważnym elementem zapobiegania rozwojowi otyłości jest regularne spożywanie posiłków, a także zadbanie o długi sen.
Zapobieganie otyłości wiąże się również z codzienną aktywnością ruchową oraz zaprzestaniem palenia papierosów i ograniczeniem ilości spożywanego alkoholu. Należy również pamiętać o ograniczeniu do minimum czynników sprzyjających stresowi. Poza tym ważne jest regularne monitorowanie wagi, co może pomóc wychwycić niewielkie wzrosty masy ciała, które w niedługim czasie mogą stać się przyczyną wielu poważnych problemów zdrowotnych. Reagujmy już na etapie nadwagi – nie czekajmy, aż przekształci się w otyłość, gdyż potem walka jest znacznie trudniejsza.
Choroba, jaką jest otyłość, nie ustępuje samoistnie i może się pogłębiać oraz powodować powikłania, dlatego konieczne jest jej leczenie, z którym powinno się wiązać duże zaangażowanie ze strony samego pacjenta. Chorobliwa otyłość może być leczona na wiele sposobów. Bardzo często jest to proces, który jest prowadzony wieloetapowo. Leczenie choroby jest związane między innymi ze zmianą dotychczasowych nawyków żywieniowych oraz zwiększeniem codziennej aktywności w celu uzyskania ujemnego bilansu energetycznego. Sprawdzić się może również farmakoterapia, która może trwać przez dłuższy czas. Należy jednak pamiętać, że stosowanie leków nie przyniesie oczekiwanych efektów, jeśli pacjent nie zmieni swoich dotychczasowych nawyków żywieniowych i nie wdroży aktywności ruchowej.
W niektórych przypadkach może okazać się konieczne wykonanie zabiegu operacyjnego. Najczęściej przeprowadzane są operacje bariatryczne, które są zalecane osobom z otyłością II lub III stopnia, a poza tym mogą okazać się koniecznością u osób otyłych z powikłaniami. Zabiegi wykonuje się metodą laparoskopową. Jeśli otyłości towarzyszą dodatkowo problemy natury psychologicznej, konieczna może okazać się pomoc psychoterapeuty.
Poważnym problemem jest również mogąca prowadzić do otyłości nadwaga. Definicja mówi, że nadwaga to nadmierne lub nieprawidłowe nagromadzenie się tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka. Podstawowym wskaźnikiem, który pozwala odróżnić nadwagę od otyłości, jest wspomniany już wskaźnik BMI, który oznacza stosunek wagi do wzrostu danej osoby. U osób dorosłych nadwagę rozpoznaje się przy BMI większym lub równym 25, z kolei o otyłości mówi się, jeśli wskaźnik BMI jest większy lub równy 30. Nadwaga uznawana jest za stan, który nieleczony może przerodzić się w otyłość.
Prowadząca często do otyłości nadwaga może wpłynąć niekorzystnie na zdrowie pacjenta, dlatego ważne są odpowiednie działania profilaktyczne, mające na celu zapobieganie jej rozwojowi. Czy nadwaga to choroba? Nadwaga, podobnie jak otyłość, uznawana jest za chorobę cywilizacyjną. Efektem nadwagi i otyłości może być obniżenie jakości życia pacjenta, a poza tym zmniejszeniu może również ulec wydolność organizmu.
Nieleczona nadwaga może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, do których zalicza się między innymi choroby układu krążenia, takie jak np. choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze krwi, udar czy też miażdżyca. Nadwaga z czasem może prowadzić do problemów psychicznych, a poza tym mogą jej towarzyszyć zaburzenia metaboliczne, do których zalicza się insulinooporność, cukrzycę typu 2 oraz zespół metaboliczny. Z nieleczoną nadwagą mogą się również wiązać inne choroby, do których należy m.in. bezdech senny. Następstwem nadwagi może być poza tym stłuszczenie wątroby, zaparcia i choroby zwyrodnieniowe stawów. Nadwaga może stać się również przyczyną wzrostu ryzyka rozwoju chorób nowotworowych.
Z roku na rok wzrasta liczba osób z nadwagą. Do najważniejszych przyczyn nadwagi zalicza się nieodpowiedni tryb życia, a poza tym mogą jej sprzyjać uwarunkowania genetyczne, czynniki środowiskowe oraz zmiany hormonalne, których częstym źródłem jest nadmierny stres. Do nadwagi może również prowadzić długotrwałe spożywanie niektórych leków, w tym źle dobranych tabletek antykoncepcyjnych.
Znając przyczyny nadwagi i otyłości, a także skutki tych chorób, warto zastanowić się nad wprowadzeniem zmian w swoim życiu. Przede wszystkim w trosce o utrzymanie prawidłowej masy ciała należy zadbać o właściwą dietę i aktywność fizyczną. Gdy u pacjenta występuje otyłość, leczenie farmakologiczne również może być wsparciem. Opiera się ono na przyjmowaniu przepisanych przez lekarza medykamentów.
W celu otrzymania koniecznych do leczenia otyłości leków niezbędny jest kontakt ze specjalistą. Jeśli terminy u lekarza przyjmującego stacjonarnie są odległe, a pacjent potrzebuje kontynuować dobrane leczenie bez zbędnych przerw, postawić może na e-konsultacje z lekarzem online. Te można odbyć na stronie tendoktor.pl. Na stronie otrzymać można również e-receptę na stosowane leki. Korzystając z portalu tendoktor.pl, nie trzeba tracić czasu stanie w długich kolejkach, a e-konsultację z możliwością otrzymania e-recepty na potrzebne leki można odbyć szybko i bezpiecznie. Nie zwlekaj zatem z kontaktem!
Bibliografia:
Jung A., Otyłość – choroba cywilizacyjna. Pediatria i Medycyna Rodzinna 2014, Vol 10 Numer 3, p. 226–232 [dostęp w Internecie 07.2023]
Barczyk A. et al., Genetyka otyłości – patogeneza, aspekty kliniczne i diagnostyczne. Developmental Period Medicine 2017 [dostęp w Internecie 07.2023]
https://pl.wikipedia.org/wiki/Oty%C5%82o%C5%9B%C4%87 [dostęp w Internecie 07.2023]
https://www.who.int/health-topics/obesity [dostęp w Internecie 07.2023]
Szymocha M., Bryła M., Maciecka-Bryła I., Epidemia otyłości w XXI wieku. Zdrowie Publiczne 2009 [dostęp w Internecie 07.2023]
Respondek W., Zasady leczenia otyłości. Postępy Nauk Medycznych 2011 [dostęp w Internecie 07.2023]