Pracujemy codziennie. E-wizyta nawet 15 minut
Ekonsultacja z
Kolejna e-wizyta -20% taniej!
Po opłaceniu otrzymasz kod rabatowy na e-mail
Grypa jest chorobą wirusową, której przebieg bywa bardzo obciążający dla organizmu. Jednocześnie może mieć wiele groźnych powikłań. Podstawowym działaniem profilaktycznym przeciw grypie są szczepienia. Aby się zaszczepić, trzeba jednak mieć e-receptę. Na szczęście możesz ją otrzymać bez zbędnego oczekiwania – wystarczy, że wejdziesz na stronę tendoktor.pl i umówisz się na e-konsultację z lekarzem. Szczepienie na grypę jest często polecane jako podstawowa forma profilaktyki przeciw tej chorobie. Należy je wykonywać sezonowo, co w praktyce oznacza, że powinny być powtarzane co roku. Szczepienia przeciw grypie są zalecane wszystkim pacjentom (w tym dzieciom powyżej 6. miesiąca życia) niemającym ku temu przeciwwskazań, chociaż w przypadku pewnych grup osób zaszczepienie się jest szczególnie wskazane. Można do nich zaliczyć seniorów, kobiety w ciąży, personel medyczny, cukrzyków i nie tylko. Co należy wiedzieć o szczepieniach przeciw grypie, ich skuteczności i możliwych skutkach ubocznych? Kto nie powinien się szczepić przeciw grypie i dlaczego? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz poniżej.
Grypa to groźna, zakaźna choroba wirusowa, która przenosi się drogą kropelkową. Występuje na całym świecie i wiąże się z szeregiem dokuczliwych objawów. W naszym kraju liczba zachorowań na grypę zwiększa się już w sezonie jesienno-zimowym, a najwyższe wartości osiąga w okresie między styczniem a marcem – ogólnie przyjmuje się, że sezon grypowy w Polsce utrzymuje się od października do maja, przy czym jest nasilony w miesiącach styczeń–marzec. Na grypę mogą chorować zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci, a jedną z najskuteczniejszych metod walki z tą chorobą są wykonywane regularnie szczepienia na grypę. Grypą można się zarazić między innymi w czasie rozmowy z osobą chorą czy nawet przebywania z nią w jednym pomieszczeniu – zwłaszcza jeśli kicha lub kaszle. Na tym jednak nie koniec, gdyż możemy się nią zarazić również poprzez używanie przedmiotów, z których wcześniej korzystał chory lub dotykanie skażonych przez niego powierzchni. Zagrożenia, jakie niesie za sobą grypa, nie powinno się lekceważyć. Jest to niewątpliwie choroba, która może mieć bardzo poważne konsekwencje zdrowotne – zwłaszcza w przypadku pacjentów starszych, z osłabionym układem immunologicznym czy chorobami towarzyszącymi. Przed grypą można się jednak chronić, wykonując sezonowe szczepienia. By móc się zaszczepić, trzeba otrzymać receptę, a to jest możliwe również w ramach konsultacji zdalnych z lekarzem. Jeśli nie będzie ku temu przeciwwskazań, za pośrednictwem portalu tendoktor.pl możesz otrzymać e-receptę szybko i bez kolejek – nie musisz nawet wychodzić z domu!
Do grypy przyczyniają się trzy odmiany wirusów:
Niektóre osoby przechodzą grypę stosunkowo lekko, podczas gdy dla innych choroba okazuje się bardzo obciążająca, stając się niekiedy nawet przyczyną hospitalizacji. Zdarza się, że grypa ma również groźne powikłania, a w skrajnych przypadkach może nawet prowadzić do śmierci. Do najczęstszych objawów towarzyszących grypie można zaliczyć:
Nie ma jednego leku na grypę zwalczającego wszystkie te objawy, więc stawia się przede wszystkim na terapię objawową, czyli podawanie pacjentowi leków przeciwgorączkowych, przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a w razie potrzeby także środków na kaszel, udrażniających nos itd. Osoby z osłabioną odpornością, które gorzej przechodzą grypę, niekiedy mają przepisywane leki przeciwwirusowe. Choroba najczęściej ustępuje po około tygodniu, jednak zdarza się, że niektóre jej objawy utrzymują się dłużej – nawet ponad 2 tygodnie. Przy grypie bardzo ważne są wypoczywanie i odpowiednie nawodnienie. Dobrze też regularnie wietrzyć pokój i stosować nawilżacz powietrza.
Niestety grypa może się wiązać nie tylko z ciężkim i obciążającym organizm przebiegiem, ale także szeregiem groźnych powikłań. Osoby, które obawiają się o skutki uboczne szczepionki na grypę, powinny się zatem dokładnie zapoznać z możliwymi konsekwencjami zachorowania na tę chorobę. Do najczęściej występujących powikłań grypy można zaliczyć bakteryjne zakażenie dolnych dróg oddechowych oraz grypowe zapalenie płuc. Powikłania te mogą wymagać leczenia na oddziale intensywnej terapii. U małych dzieci grypa często prowadzi do powikłania w postaci zapalenia oskrzelików, a poza tym w tym przypadku nie jest też wykluczona angina. Powikłaniem grypy mogą być również zapalenie ucha środkowego i zaostrzenie przebiegu chorób przewlekłych. Grypa może także prowadzić do encefalopatii bądź zapalenia mięśni. Do groźnych powikłań zaliczają się też zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a w rzadkich przypadkach niewydolność wielonarządowa bądź sepsa. Na powikłania grypy najbardziej narażeni są seniorzy po 65. roku życia, a także dzieci w wieku poniżej 5 lat. Ryzyko powikłań jest też wysokie u kobiet w ciąży, pacjentów z nadwagą i otyłością. Jeśli chodzi o powikłania grypy, w grupie ryzyka znajdują się również osoby przewlekle chore – w tym zmagające się ze schorzeniami serca, cukrzycą bądź chorobami płuc, a także pacjenci z niedoborami odporności. Osobom z grupy ryzyka szczególnie zaleca się wykonanie szczepienia.
Walka z grypą to głównie leczenie objawowe. Jednak zamiast leczyć, można zapobiegać, czyli wdrożyć działania, które mogą obniżyć ryzyko tego, że dopadnie nas grypa. Szczepienie jest w tym przypadku najlepszą metodą profilaktyki. Celem wykonania szczepionki jest zapobieganie zachorowaniu na grypę lub sprawienie, że choroba będzie mieć łagodniejszy przebieg, a ryzyko powikłań pogrypowych zostanie zredukowane. Szczepienia zaleca się wykonywać raz w roku – za każdym razem niezbędne jest przejście kwalifikacji do szczepienia. Ze względu na potencjał do mutacji szczepów grypy konieczne jest uaktualnianie szczepionek w każdym sezonie. Szczepionka wykonana rok wcześniej może nie zapewniać ochrony na kolejny sezon. Najlepiej jest szczepić się na grypę przed sezonem infekcyjnym. Przeciwciała zaczynają być produkowane od 7. dnia po szczepieniu, a odporność nabywa się zwykle po około 2–3 tygodniach od otrzymania szczepionki. Utrzymuje się ona przez cały sezon, a niekiedy nawet do 12 miesięcy.
Szczepionka przeciw grypie jest zalecana w zasadzie każdemu, kto chce się chronić przed tą chorobą i jej powikłaniami. Kto może się szczepić na grypę? Szczepienia są przeznaczone dla pacjentów w wieku powyżej 6 miesięcy, u których nie stwierdzono żadnych przeciwwskazań. Pacjent, który otrzyma szczepionkę, zaczyna produkować przeciwciała, które są ważne przy kolejnych kontaktach z wirusem.
Jak wspomnieliśmy wcześniej, szczepienia na grypę są polecane wszystkim pacjentom, którzy chcą zwiększyć swoją odporność na tę chorobę zakaźną i jednocześnie nie wykryto u nich przeciwwskazań do szczepienia. Można jednak wymienić pewne grupy pacjentów, w których przypadku szczepienia na grypę są szczególnie zalecane. Zaliczają się do nich:
Osoby, które rozważają zaszczepienie się na grypę, powinny wiedzieć, że w naszym kraju są dostępne różne rodzaje szczepionek. To szczepionki inaktywowane, w których składzie znajdują się cząstki wirusa bądź jego powierzchniowe białka. Poza tym jest dostępna żywa szczepionka donosowa. Grypa to choroba, która wymaga uaktualniania składu szczepionek co roku, co sprawia, że należy się szczepić raz w każdym sezonie. Jak się zaszczepić na grypę? Trzeba się przede wszystkim zgłosić do specjalisty w celu wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań i otrzymania recepty. Najlepiej jest się zgłosić na szczepienie przeciw grypie jeszcze przed sezonem infekcji, jednak jeśli z jakiegoś powodu okaże się to niemożliwe (na przykład w związku z brakami szczepionek), można się zaszczepić w dowolnym momencie między listopadem a marcem, gdy grypa jest szczególnie niebezpieczna. Szczepionki inaktywowane są wstrzykiwane pacjentom domięśniowo – u małych dzieci nakłucie najczęściej wykonuje się na udzie, natomiast u osób starszych – na ramieniu. Dzieciom w wieku do 8 lat podaje się 1–2 dawki szczepionki po 0,5 ml (dzieci szczepione po raz pierwszy otrzymują 2 dawki w minimum 4-tygodniowych odstępach, a te, które były już szczepione w poprzednim sezonie, otrzymują jedną dawkę), a dzieciom starszym, młodzieży i dorosłym podaje się jedną dawkę 0,5 ml. Szczepionkę żywą podaje się aerozolem do nosa: po 0,1 ml do każdego otworu nosowego. Ten rodzaj szczepionki jest przeznaczony dla dzieci od 24. miesiąca życia i młodzieży do 18. roku życia. Zalecana liczba dawek jest podobna jak w przypadku szczepionek domięśniowych. Po szczepieniu na grypę nie wolno się forsować. Warto się też skupić na zdrowym odżywianiu i pilnowaniu prawidłowego nawodnienia organizmu. Poza tym nie bez znaczenia jest dbanie o wypoczynek oraz odpowiednią jakość snu. W miarę możliwości powinno się też unikać kontaktu z osobami mającymi objawy przeziębienia. Dbanie o siebie w tym czasie może zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań po szczepieniu.
Choć możliwość szczepienia się na grypę jest dostępna już od lat, wciąż wielu pacjentów zastanawia się nad przyjęciem szczepionki. Grypa jest jednak chorobą bardzo obciążającą, która jednocześnie może mieć groźne powikłania, więc osoby szczególnie na nie narażone, które nie mają jednocześnie przeciwwskazań do szczepienia, powinny poważnie rozważyć tę opcję. Skuteczność szczepionki na grypę jest zagadnieniem nurtującym niejednego pacjenta, więc warto omówić ten temat nieco szerzej. Skuteczność szczepionki zależy między innymi od wieku i stanu zdrowia osoby szczepionej, a także od dopasowania składu szczepionki w danym sezonie do szczepów przyczyniających się do zachorowań. Szczepionka jest najskuteczniejsza u osób młodych i zdrowych – jej efektywność u starszych pacjentów może być nieco niższa. Głównym celem szczepionki jest przygotowanie układu immunologicznego pacjenta na kontakt z wirusem, co może go ochronić przed zachorowaniem bądź w przypadku zachorowania sprawić, że przejdzie chorobę łagodniej. Na wstępie należy zaznaczyć, że nie ma co oczekiwać, że skuteczność szczepionek na grypę wyniesie 100%, gdyż wpływa na nią fakt, że grypa jest chorobą powodowaną przez różne wirusy, przez co wyróżnia się dużą różnorodnością. Wirusy grypy szybko mutują, a w rezultacie szczepionki muszą być do nich dostosowywane. To właśnie między innymi z tego powodu każdego roku przygotowywana jest nowa szczepionka na grypę, którą dopasowuje się do dominujących w danym sezonie szczepów wirusa. Szczepionka nie zawsze chroni przed zachorowaniem, jednak zdecydowanie zmniejsza ryzyko konieczności hospitalizacji, bardzo ciężkiego przebiegu choroby, a także wystąpienia powikłań.
Szczepienia na grypę są zalecane w większości przypadków, jednak nie każdy może z nich korzystać. Szczepionki nie powinny przyjmować osoby nadwrażliwe na choć jeden z jej składników (w tym antybiotyki zawarte w szczepionce). Przeciwwskazaniem jest też udokumentowana anafilaksja na białko jaja kurzego. Do przeciwwskazań zaliczają się również ostre choroby przebiegające z gorączką. Szczepić nie powinny się też osoby, u których stwierdzono zespół Guillaina-Barrego w ciągu 6 tygodni od wcześniejszego szczepienia na grypę. Każdorazowo decyzję o szczepieniu powinna podjąć osoba kwalifikująca pacjenta.
W sieci krąży wiele mitów dotyczących szczepionki na grypę (w tym powikłań). Faktem jest, że każda szczepionka na grypę może wywoływać skutki uboczne u niektórych pacjentów, jednak nie wszystkie opisywane w internecie objawy faktycznie mają związek z przyjęciem szczepionki. Można na przykład znaleźć opisy przypadków zachorowań na grypę kilka dni po szczepieniu, jednak w rzeczywistości nie odpowiada za to sama szczepionka. W momencie wykonywania szczepienia taka osoba musiała już być zarażona, a choroba była wówczas na etapie wylęgania. Dla osób zdrowych i bez przeciwwskazań szczepionka na grypę nie powinna stanowić zagrożenia. Możliwe są jednak pewne skutki uboczne po szczepieniu na grypę. Można do nich zaliczyć reakcje miejscowe – w tym zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia lub ból, jednak te objawy zazwyczaj ustępują po krótkim czasie. U stosunkowo niewielkiej grupy osób szczepionka na grypę może wywołać ogólne skutki uboczne. Dochodzi u nich do podwyższenia temperatury ciała, bólu głowy, spadku samopoczucia czy bólów mięśni i stawów. Objawy te nie są jednak bardzo dokuczliwe i zwykle ustępują dość szybko. To, po jakim czasie powikłania po szczepieniu na grypę się pojawią (i czy w ogóle wystąpią), zależy od organizmu pacjenta – u wielu osób wcale nie obserwuje się skutków ubocznych.
Aby móc się zaszczepić przeciw grypie, pacjent potrzebuje recepty. Można ją otrzymać w przychodni po pozytywnej kwalifikacji przez lekarza. Receptę można również od niedawna uzyskać w aptece, gdzie możliwe jest też przyjęcie szczepienia. W celu otrzymania e-recepty na szczepienie przeciw grypie można również skorzystać z konsultacji online z lekarzem. To wygodna opcja, gdy kolejki w przychodniach są długie lub pacjent nie ma możliwości osobistej wizyty z innych przyczyn – na przykład w związku z pracą zmianową. Korzystając z portalu tendoktor.pl, możesz się umówić na e-konsultację z lekarzem w dowolnych godzinach, a po pozytywnej kwalifikacji e-receptę możesz otrzymać nawet w 15 minut. Wyprzedź grypę i zapobiegaj, zamiast leczyć! Bibliografia: