Ból i narośl pod językiem – przyczyny, objawy i leczenie

Ból pod językiem i obecne na jego powierzchni zmiany, w tym dokuczliwa narośl pod językiem, to objawy, które nie powinny być bagatelizowane. Niekiedy ich przyczyny co prawda bywają trywialne, jednak zdarza się, że te objawy mogą wskazywać na poważniejsze zaburzenia. W przypadku zaobserwowania zmian na języku wraz z towarzyszącym im bólem najlepiej zatem skonsultować się z lekarzem.

Język pełni wiele ważnych funkcji. Odpowiada za odczuwanie smaków, co umożliwiają zlokalizowane na jego powierzchni kubki smakowe, a poza tym uczestniczy w rozdrabnianiu i przeżuwaniu spożywanych pokarmów. Pomaga również w mieszaniu pokarmu ze śliną oraz bierze czynny udział w powstawaniu dźwięków. Język składa się z mięśni prążkowanych, natomiast pokrywa go błona śluzowa. Jest bardzo wrażliwy, przez co ból w jego okolicy jest zazwyczaj odczuwany jako silny.

Pojawiające się zmiany na języku, zwłaszcza gdy towarzyszy im ból, wymagają konsultacji z lekarzem. Niekiedy świadczą bowiem o poważnych chorobach, a nawet mogą stanowić objaw rozwijającego się w jamie ustnej nowotworu. O czym może świadczyć narośl pod językiem i dlaczego język boli w danym przypadku? Do jakiego lekarza z naroślą i bolącym językiem najlepiej się udać? Po odpowiedzi zapraszamy do naszego artykułu!

Narośl i ból pod językiem – co mogą oznaczać?

Język człowieka jest bardzo ważnym narządem, który jest zlokalizowany w jamie ustnej. Jest to narząd ruchomy o długości ok. 10 cm. Zdrowy język powinien mieć kolor jasnoróżowy, a poza tym powinien być gładki i giętki. Cechą charakterystyczną zdrowego języka jest też wilgotna śluzówka, którą pokrywają brodawki językowe. Ból pod językiem może pojawić się w różnych okolicznościach, które często mają podłoże chorobowe. Im wcześniej zostanie postawiona diagnoza, tym szybciej będzie możliwe wyeliminowanie dolegliwości. Oczywiście przyczyn związanych z występowaniem bolącej narośli pod językiem może być wiele, w tym zarówno te mniej poważne, jak i te bardziej poważne.

Jedną z możliwych przyczyn bólu języka i obserwowanej narośli pod językiem jest m.in. kamica ślinianek. Jest to dolegliwość, na którą ma istotny wpływ odwodnienie organizmu, a także zaburzenia w składzie śliny, w tym zmiana jej pH, a oprócz tego wysokie stężenie wapnia w surowicy oraz nieprawidłowa budowa kanałów odpowiedzialnych za odprowadzanie śliny. Kamica ślinianek jest związana z odkładaniem się w strukturach gruczołów ślinowych złogów fosforanów lub węglanu wapnia. Ból wraz z ropą pod językiem mogą też świadczyć o powstaniu w jamie ustnej ropnia, którego przyczyną może być osłabiony układ immunologiczny pacjenta, infekcje w obrębie migdałków, spożywane w nadmiarze produkty bogate w cukier czy też nieprawidłowa higiena jamy ustnej. Jeszcze inną z możliwych opcji jest m.in. torbiel zastoinowa ślinianki podjęzykowej. Taka torbiel zwykle wiąże się z nawracającymi stanami zapalnymi oraz małym przekrojem przewodów wyprowadzających. Torbiel może rozrastać się powoli, z czasem utrudniając czynności takie jak poruszanie językiem, mówienie, a nawet żucie czy połykanie.

Dlaczego boli język?

Język to jeden z najlepiej unerwionych narządów, który to jednocześnie jest bardzo dobrze ukrwiony. Ból języka może pojawić się z boku, z tyłu i z przodu, a poza tym jest możliwy również ból pod językiem – ten bywa szczególnie dokuczliwy. Bolący język i pojawiające się zmiany pod językiem oraz w jego okolicach mogą być spowodowane przez wiele czynników. Do najczęstszych przyczyn bólu w okolicach języka zalicza się:

• przygryzienie języka,
• oparzenie przez gorące substancje, zasady lub kwasy,
• urazy twarzoczaszki,
• podrażnienia od protezy czy aparatu ortodontycznego.

Ból języka może być również związany ze stanem zapalnym tego narządu, który wywołują bakterie, wirusy i grzyby czy czynniki fizyczne oraz choroby ogólnoustrojowe. Nie wszystkie przyczyny bólu pod językiem muszą się wiązać z występującymi na jego powierzchni zmianami – już przypadkowe przygryzienie języka bywa bolesne, jednak nie obserwuje się w tym przypadku narośli. Oczywiście ból mogą wywoływać też różnorodne zmiany na języku, w tym te w postaci narośli, nadżerek, torbieli i nie tylko. Ich zaobserwowanie wymaga konsultacji z lekarzem i wdrożenia działań zaradczych, ponieważ w przeciwnym wypadku może dojść do powikłań.

Zmiany na języku – co się do nich zalicza?

Występujące u pacjentów zmiany na języku mogą mieć wiele przyczyn, w tym te infekcyjne i nieinfekcyjne. Do najczęstszych zmian na języku zalicza się obecność na nim plam, które są wynikiem nagromadzenia się na jego powierzchni nalotu, co może być związane między innymi z nieprawidłową higieną jamy ustnej. Na języku mogą się także pojawiać zmiany w postaci czarnych plam, co może oznaczać tzw. język włochaty. Powierzchnia języka pokryta jest wówczas licznymi brodawkami nitkowatymi mającymi postać długich włosków. U niektórych osób mogą się również pojawiać białe plamki na języku, co może świadczyć o obecności liszaja płaskiego. Bardzo często pojawiające się na języku zmiany mogą przyjmować też postać bruzd, pęcherzyków, nadżerek czy niewielkich krostek. Zmiany w obrębie języka mogą być ponadto objawem chorób przenoszonych drogą płciową. Poważny problem zdrowotny może również stanowić obecność czerwonych plam na języku, które mogą świadczyć o niedokrwistości złośliwej, której główną przyczyną jest niedobór witaminy B12.

Jeszcze inną opcją, jeśli chodzi o zmiany pod językiem i ból pod językiem, są bolesne afty czy pleśniawki. Pleśniawki definiuje się jako grzybiczą infekcję jamy ustnej. Do rozwoju pleśniawek może się przyczyniać między innymi spadek odporności organizmu, który jest związany z przyjmowaniem przez dłuższy czas antybiotyków. Rozwojowi pleśniawek sprzyja również cukrzyca. W tym przypadku zmianom na języku mogą towarzyszyć inne dolegliwości, do których zalicza się ból podczas mówienia oraz opuchnięty, bolący i piekący język. Zmiany na języku spowodowane przez afty to natomiast niewielkie owrzodzenia pokryte białym nalotem wywołujące ból języka, obrzęk oraz dyskomfort.

Obecność narośli i dolegliwości bólowej pod językiem może wiązać się też z brodawczakiem. Jest on spowodowany infekcją wirusem HPV i najczęściej jest zmianą łagodną. Brodawczak ma zwykle postać wyczuwalnej przez pacjenta grudki, której średnica nie przekracza 1 cm. Może mieć wygląd grzybiasty czy też kalafiorowaty. Jest to zmiana dobrze odgraniczona od podłoża, którą najczęściej usuwa się chirurgicznie skalpelem bądź korzystając z lasera. Przewlekły ból języka może natomiast świadczyć o rozwijającym się procesie nowotworowym.

Kłujący ból pod językiem

Zdarza się też, że u pacjenta pojawia się nieprzyjemny kłujący ból pod językiem, który może być spowodowany przez choroby języka, do których zalicza się między innymi:

• zapalenie języka, czyli stan zapalny, którego następstwem jest nie tylko ból, ale też inne dolegliwości. Przy zapaleniu języka dochodzi do zaniku brodawek, przez co język staje się gładki i błyszczący;
• grzybicę języka, która jest zaliczana do jednej z najczęściej występujących postaci kandydozy jamy ustnej. Zazwyczaj przyczyniają się do niej grzyby Candida albicans. Za jej rozwój odpowiada zwykle niewłaściwa higiena jamy ustnej, uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej oraz dieta bogata w węglowodany;
• zespół suchości jamy ustnej (kserostomia), który objawia się zmniejszoną produkcją śliny przez ślinianki. Może być efektem przyjmowanych przez dłuższy czas leków, a poza tym do rozwoju tej dolegliwości może się przyczyniać stres. Do jej wystąpienia dochodzi również w wyniku nadczynności tarczycy, cukrzycy, niedoboru witamin z grupy B oraz niektórych chorób tkanki łącznej;
• urazy języka, które mogą być wywoływane przez uszkodzenia mechaniczne lub termiczne. Takie uszkodzenia mogą powodować między innymi kłujący ból w okolicy języka.

Kłucie pod językiem może być również efektem niewłaściwej higieny jamy ustnej, a poza tym niekiedy bywa związane z niedoborami odpornościowymi.

Ból języka z prawej strony i ból pod językiem z lewej strony

Jedną z oznak zespołu pieczenia jamy ustnej może być ból języka z boku – może to być zarówno ból języka z tyłu po prawej stronie, jak i ból pod językiem z lewej strony. Zespół pieczenia jamy ustnej (BMS, burning mouth syndrome) to przewlekła choroba błony wyścielającej wnętrze jamy ustnej, której towarzyszą dolegliwości bólowe o różnym natężeniu. Wyróżnia się pierwotny zespół pieczenia jamy ustnej oraz wtórny zespół pieczenia jamy ustnej. Charakterystycznym objawem choroby jest przewlekły ból, który może utrzymywać się przez okres kilku miesięcy. Oprócz bólu z zespołem pieczenia jamy ustnej są niejednokrotnie związane zaburzenia smaku oraz parestezje, czyli mrowienie lub drętwienie.

Do jakiego lekarza się zgłosić z bolącym językiem i naroślą pod językiem?

Wygląd języka mówi wiele o stanie organizmu, a pojawiające się zmiany na języku mogą być objawem wielu dolegliwości, które nieleczone mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie. Pojawiająca się narośl pod językiem jest już wskazaniem do konsultacji z lekarzem, a szczególnie, jeśli towarzyszy jej ból, problemy z mówieniem, żuciem czy przełykaniem. Zdarza się, że problem samoczynnie ustępuje, jak np. w przypadku afty. Jeśli jednak zmiany pod językiem i towarzyszący im ból utrzymują się przez dłuższy czas, a pacjent nie zna ich pochodzenia, powinien niezwłocznie udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi wywiad lekarski, a następnie może skierować pacjenta na szczegółowe badania.

Jeśli pacjent zaobserwuje zmiany pod językiem, może się również udać do periodontologa, czyli osoby zajmującej się leczeniem chorób błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia. Niekiedy pomocna jest też wizyta u stomatologa, zwłaszcza jeśli stan zapalny wiąże się z nieleczonymi problemami dziąseł czy zębów. Leczeniem niektórych chorób języka zajmuje się również otolaryngolog oraz chirurg jamy ustnej.

W zależności od przyczyny problemu konieczne może się okazać pobranie wymazu z języka na posiew, a poza tym pacjenci często wykonują dodatkowe badania, do których zalicza się pełną morfologię krwi i inne badania krwi mające na celu wykluczenie chorób takich jak cukrzyca czy anemia. Na podstawie wyników krwi można stwierdzić również niedobory witamin i składników odżywczych.

Jak wygląda leczenie narośli i bólu pod językiem?

Obecność narośli i bólu pod językiem nie powinny być lekceważone. Przyczyn problemu może być jednak wiele, więc to doświadczony lekarz powinien zająć się ich diagnostyką i dobraniem odpowiedniego w danym przypadku leczenia. Na ból w okolicach języka pomocne mogą okazać się miejscowe leki znieczulające bądź przeciwbólowe, ewentualnie leki ogólne.

Jeśli u pacjenta zostanie zdiagnozowany brodawczak jamy ustnej, czyli łagodna zmiana nowotworowa, która może rozwijać się między innymi na języku, należy usunąć ją chirurgicznie. W tym celu pomocny może okazać się skalpel lub laser. Jeśli dolegliwości w obrębie języka są spowodowane niedoborem witamin, konieczna może okazać się suplementacja, która ma na celu dostarczenie organizmowi będących w niedoborze składników. Jeśli pacjent nosi protezy, należy sprawdzić, czy ból języka nie jest wynikiem otarcia powierzchni języka przez niewłaściwie dobraną protezę. Inne działania również dobiera się do ustalonej przyczyny dolegliwości.

Bibliografia:

• https://www.healthline.com/health/tongue-problems-2 [dostęp online 10.2023]
• Radzki D., Bajduk K., Burzyńska M., Lisai A., Machut K., Pańszczyk A., Bochniak M., Kusiak A., Rola brodawczaka ludzkiego w patologii jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa, Dental Forum 1/2018 [dostęp online 10.2023]
• https://www.medicinenet.com/tongue_problems/article.htm [dostęp online 10.2023]
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Torbiele_szcz%C4%99k_oraz_tkanek_mi%C4%99kkich_jamy_ustnej,_twarzy_i_szyi [dostęp online 10.2023]

Warto zobaczyć również:

• Kiedy można szczepić dziecko po leczeniu antybiotykiem?
• Przekrwione oczy i ból głowy: przyczyny, leczenie i objawy
• Kołatanie serca w nocy: najczęstsze przyczyny i co oznacza
• Nadżerki w żołądku: co to, objawy, przyczyny i leczenie
• Ból i narośl pod językiem – przyczyny, objawy i leczenie
• Jak długo jest ważna recepta i e-recepta? Do kiedy można kupić leki?
• Skuteczne sposoby na spuchnięte stopy i kostki
• Wystające żyły na rękach i nogach: czy to powód do niepokoju?
• Przedłużająca się miesiączka: jakie są przyczyny długiego krwawienia miesiączkowego?
• Wysoki puls – przyczyny, objawy i czy jest niebezpieczny?

Wybierz odpowiednią e-konsultacje

Encyklopedia leków