Skuteczne sposoby na spuchnięte stopy i kostki

Spuchnięte stopy i kostki stanowią poważny problem natury estetycznej, a poza tym w wielu przypadkach mogą być objawem poważnej choroby, wpływającej negatywnie na zdrowie. Opuchnięte stopy i kostki to dolegliwość, która może dotykać zarówno seniorów, jak i młodsze osoby – zwłaszcza prowadzące siedzący lub stojący tryb życia. Problem ten nie omija także kobiet w ciąży.

Opuchlizna wiąże się z nadmiernym nagromadzeniem płynu w jamach ciała oraz przestrzeni pozakomórkowej. Pojawia się głównie w obrębie kończyn dolnych, jednak niekiedy można ją zaobserwować także w obrębie innych części ciała. Problem opuchniętych nóg może mieć wiele przyczyn. Przypadłość ta może być nawet objawem poważnej choroby, chociaż niekiedy jest spowodowana mniej poważnymi czynnikami. Jeśli zmagasz się z opuchniętymi nogami, a dodatkowo towarzyszą Ci inne nieprzyjemne dolegliwości, w tym uczucie ciężkości nóg, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Z poniższego artykułu dowiesz się, jakie są najczęstsze przyczyny opuchniętych stóp i kostek, a także jakie objawy mogą im towarzyszyć. Podpowiadamy również, kiedy należy się koniecznie udać się do lekarza z opuchniętymi nogami i jak walczyć ze wspomnianym problemem. Sprawdzamy ponadto, czy istnieją sprawdzone domowe sposoby na opuchnięte stopy.

Opuchnięte stopy i kostki – przyczyny

Spuchnięte stopy to nieprzyjemna dolegliwość, związana z zatrzymaniem nadmiernej ilości płynu w jamach ciała oraz między komórkami. Problem ten może powodować znaczny dyskomfort podczas chodzenia, a także w trakcie siedzenia, dlatego nie powinien być lekceważony. Do opuchlizny stóp i kostek może dochodzić z różnych przyczyn – w tym zarówno mniej, jak i bardziej poważnych. Do najczęstszych przyczyn opuchniętych stóp należą:

• siedzący tryb życia, który może powodować ucisk na naczynia krwionośne,
• praca stojąca, podczas której spędza się wiele godzin na nogach,
• ciąża, z którą wiąże się nadmierne obciążenie organizmu przez powiększający się brzuch,
• choroby hormonalne – w tym niedoczynność tarczycy,
• urazy lub silne odczyny alergiczne,
• choroby układu moczowego – w tym niewydolność nerek,
• menopauza,
• przyjmowanie niektórych leków,
• nadwaga i otyłość,
• ugryzienia owadów,
• niewłaściwa dieta – zwłaszcza obfitująca w sól,
• utrzymujące się przez dłuższy czas wysokie temperatury,
• ucisk mechaniczny spowodowany noszeniem zbyt ciasnego obuwia bądź odzieży,
• choroby układu sercowo-naczyniowego,
• zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Jeśli pacjent zaobserwuje u siebie problem w postaci opuchniętych stóp lub kostek, powinien zasięgnąć porady lekarza, ponieważ w wielu przypadkach stan ten może być objawem poważnych chorób. Nawet jeśli w danym przypadku za dolegliwość nie odpowiada choroba, konieczne mogą się okazać zmiany w stylu życia, by nie doszło do niej w przyszłości. Skoro organizm zaczął już wysyłać niepokojące sygnały w postaci opuchlizny nóg, należy działać, zanim problem się pogłębi i będzie za późno.

Opuchlizna na stopie a dieta

Problem opuchlizny na stopie lub kostce może wynikać między innymi z niewłaściwej diety. Przygotowując posiłki, należy zadbać zwłaszcza o to, by zawierały jak najmniejszą ilość soli – zbyt duże dzienne spożycie soli może sprzyjać powstaniu problemu, jakim są spuchnięte stopy, gdyż przyczynia się do zatrzymywania wody w organizmie. Nadmiar soli w diecie sprzyja też rozwojowi innych dolegliwości, do których zaliczają się wzrost ciśnienia krwi, a także choroby sercowo-naczyniowe. Nadmierna ilość soli w codziennej diecie prowadzi też często do nadciśnienia tętniczego, a poza tym może się przyczyniać do rozwoju osteoporozy i kamicy nerek, a nawet zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworów.

Przygotowując posiłki, należy zwrócić uwagę na fakt, że dzienne spożycie soli według aktualnych norm żywienia wynosi 5 g na dobę, co odpowiada jednej płaskiej łyżeczce dziennie. To bardzo niewiele, biorąc pod uwagę, jak wiele soli kryje się w gotowej żywności, słonych przekąskach itd. Warto natomiast wprowadzić do diety posiłki bogate w potas, krzem oraz rutynę, których najważniejszym zadaniem jest wzmacnianie i uszczelnianie naczyń krwionośnych. Bardzo ważne jest również systematyczne nawadnianie organizmu.

Opuchnięte stopy a nadciśnienie i przyjmowanie niektórych leków

Za problem opuchniętych nóg może również odpowiadać wysokie ciśnienie krwi. Ignorowanie nadciśnienia tętniczego, czyli ciśnienia o wartości 140/90 mm Hg lub wyższego może w niedługim czasie przyczynić się do powstania niewydolności serca albo jej nasilenia, a to z kolei może prowadzić między innymi do obrzęków stóp. Problem opuchniętych stóp wynikający z nadciśnienia tętniczego może się dodatkowo wiązać z innymi dolegliwościami – w tym z częstym zmęczeniem, dusznościami, zwiększoną męczliwością oraz zmniejszoną tolerancją wysiłku.

Spuchnięte stopy mogą być również efektem przyjmowania niektórych leków. Do takich preparatów zalicza się między innymi sterydy, część antydepresantów, doustne środki antykoncepcyjne, blokery kanału wapniowego oraz niektóre leki hormonalne. Przed rozpoczęciem stosowania wybranego leku należy się więc szczegółowo zapoznać z treścią ulotki, w której dokładnie opisano możliwe skutki uboczne stosowania danego leku. Jeżeli po zastosowaniu wybranego leku wystąpił objaw w postaci opuchniętych stóp, należy się skonsultować z lekarzem. W przypadku nasilonej dolegliwości lekarz może zdecydować o konieczności modyfikacji terapii – w tym o zastosowaniu innych leków.

Spuchnięte stopy a inne choroby układu sercowo-naczyniowego

W celu podjęcia skutecznej walki ze spuchniętymi stopami i kostkami należy w pierwszej kolejności poznać przyczyny tego problemu. Obrzęki kończyn dolnych są bardzo często związane ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Pojawiają się najczęściej przy niewydolności serca – jest to stan, w którym serce nie jest w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości krwi do poszczególnych narządów. Ze spuchniętymi stopami mogą również mieć do czynienia osoby, u których została zdiagnozowana niewydolność żylna, czyli stan wywołany zaburzonym przepływem krwi w żyłach. Do czynników ryzyka zaliczają się tutaj między innymi wiek, płeć, otyłość, osłabienie ścian żył i struktury zastawek, a także wykonywanie pracy w pozycji siedzącej lub stojącej. Za opuchnięte stopy mogą również odpowiadać schorzenia zakrzepowo-zatorowe. Ponieważ zmniejszają światło naczyń krwionośnych, mogą się stać przyczyną zastoju żylnego i opuchniętych stóp.

Obrzęk limfatyczny stóp

Bardzo często spuchnięte stopy są objawem dolegliwości związanych z układem limfatycznym, nazywanym także układem chłonnym. Pełni on funkcję odpornościową, co sprawia, że stanowi ważny komponent układu immunologicznego, a także detoksykującą. Transportuje, a następnie usuwa szkodliwe substancje z całego organizmu. W skład układu limfatycznego wchodzą:

• naczynia limfatyczne,
• grudki chłonne,
• węzły chłonne.

Z opuchniętymi kończynami nierzadko wiąże się tzw. obrzęk limfatyczny, który występuje w przypadku niefizjologicznego zastoju limfy. Gdy ma miejsce nieprawidłowe krążenie limfy, pojawia się opuchlizna nóg. Początkowo nie jest bolesna, jednak z czasem może prowadzić do poważnych obrzęków wpływających na sprawność kończyny.

Opuchnięte stopy – dodatkowe objawy

Puchnięcie kończyn dolnych może występować niezależnie od wieku i płci. Spuchnięte stopy mogą się wiązać również z innymi objawami współtowarzyszącymi, rzutującymi na codzienne funkcjonowanie. Do najczęstszych objawów towarzyszących obrzękom stóp i kostek zalicza się dokuczliwy ból nóg oraz uczucie ciężkości nóg. Częstym objawem towarzyszącym opuchniętym stopom i kostkom jest też ich zaczerwienienie lub zasinienie. Inne możliwe objawy towarzyszące spuchniętym stopom i kostkom to uczucie mrowienia oraz pojawiające się z mniejszą bądź większą intensywnością skurcze nóg. Do innych możliwych dolegliwości dodatkowych można zaliczyć problemy z poruszaniem kończynami dolnymi oraz pękające naczynka. W zależności od przyczyny, która doprowadziła do problemów ze stopami, u niektórych pacjentów mogą się pojawiać również objawy ogólne – w tym bóle i zawroty głowy, a nawet gorączka czy osłabienie organizmu.

O czym może świadczyć obrzęk stóp?

Występujący u pacjenta obrzęk stóp może świadczyć o obecności różnych chorób, które przy braku leczenia mogą wpłynąć negatywnie na zdrowie. Do schorzeń, w których jednym z objawów są spuchnięte stopy i kostki, zalicza się przewlekłą niewydolność żylną. U części pacjentów opuchlizna stóp i kostek może też być związana ze schorzeniem, jakim jest zakrzepica żył głębokich. Warto wiedzieć, że zakrzepica to poważna choroba żył – nieleczona, może doprowadzić nawet do śmierci, dlatego jej objawów pod żadnym pozorem nie należy lekceważyć.

Do problemu opuchniętych kończyn dolnych mogą się również przyczyniać choroby tarczycy, w tym niedoczynność tarczycy oraz nadczynność tarczycy, a także choroby wątroby. Opisywana dolegliwość może również świadczyć o chorobach naczyń limfatycznych, a poza tym może wskazywać na groźny zespół nerczycowy. Miejscowa opuchlizna w obrębie jednej stopy czy kostki (na przykład w przypadku, gdy noga puchnie na podbiciu) może natomiast świadczyć o rozwijającym się stanie zapalnym. Ponadto bywa też wynikiem nabytego niedawno urazu, reakcji alergicznej czy użądlenia owada.

Spuchnięte stopy i kostki – kiedy należy się udać do lekarza?

Osoba mająca do czynienia z opuchniętymi stopami lub kostkami powinna się zgłosić do lekarza. Wskazaniem do jak najszybszego umówienia się na konsultację są między innymi obrzęki nóg, które utrzymują się przez dłuższy czas, utrudniając codzienne funkcjonowanie. Wizyta u lekarza będzie również konieczna, jeśli pacjent zmaga się z dodatkowymi dolegliwościami, do których zaliczają się utrzymujący się przez dłuższy czas ból nóg i uczucie ich ciężkości, a także naciągnięta skóra oraz jej zaczerwienienie. Do lekarza należy się też udać w sytuacji, w której ból związany z opuchniętą stopą nasila się podczas wykonywania codziennych czynności lub jest odczuwalny podczas snu i odpoczynku.

Jakie badania na spuchnięte stopy i kostki warto wykonać?

Aby rozpoznać problem odpowiadający za opuchnięte stopy, warto przeprowadzić poszerzoną diagnostykę. Przy opuchniętych kostkach lekarz może skierować pacjenta na następujące badania:

• morfologia krwi, która pomoże kompleksowo ocenić stan zdrowia pacjenta i ustalić kierunek dalszej diagnostyki,
• badanie ogólne moczu, dzięki któremu można ocenić szereg parametrów fizycznych – w tym funkcjonowanie nerek,
• d-dimery, czyli badanie wykonywane między innymi przy podejrzeniu zakrzepicy żył głębokich czy zatorowości płucnej,
• lipidogram, czyli badanie wykonywane w celu sprawdzenia poziomu cholesterolu całkowitego, poziomu dobrego i złego cholesterolu oraz poziomu triglicerydów we krwi,
• próby wątrobowe, które mają na celu ocenę pracy wątroby oraz aktywności wytwarzanych przez nią enzymów,
• albumina, która jest zalecana przy obrzękach, a także w diagnostyce chorób wątroby, nerek oraz przewodu pokarmowego,
• odczyn Biernackiego, czyli badanie diagnostyczne mierzące szybkość opadania erytrocytów w osoczu krwi w jednostce czasu.

Prostym i nieinwazyjnym badaniem przy niezdiagnozowanym puchnięciu nóg jest również USG żył kończyn dolnych, które pozwala na przykład wykryć nadmierne poszerzenia żył, a poza tym jest przydatne w diagnostyce zakrzepicy żylnej. W zależności od przesłanek lekarz może też skierować pacjenta na inne badania.

Jak się pozbyć opuchlizny na stopie lub w kostkach?

Przebieg leczenia opuchniętych stóp lub kostek jest uzależniony od przyczyny problemu, więc jego rozpoczęcie wymaga przeprowadzenia dokładnej diagnostyki, która została szerzej opisana powyżej. Zawsze w pierwszej kolejności należy usunąć czynnik odpowiadający za opuchliznę. W przypadku opuchniętych stóp spowodowanych zakrzepicą żył głębokich lekarz może przepisać pacjentowi leki rozrzedzające krew. W przypadku niewydolności żylnej pomocna może się okazać kompresjoterapia. Poza tym często stosuje się produkty zawierające wyciąg z kasztanowca.

Jeśli natomiast opuchlizna jest spowodowana przez obrzęk limfatyczny, konieczne mogą się okazać ćwiczenia fizyczne, terapia uciskiem lub masaż pneumatyczny. W niektórych przypadkach jest także konieczne leczenie zabiegowe. Niekiedy wskazane może być również przyjmowanie leków moczopędnych. Jeżeli przyczyną opuchniętych stóp jest natomiast niepożądane działanie przyjmowanych leków, niezbędna będzie zmiana dawkowania lub przepisanie innych preparatów. Leczenie zawsze powinno zostać indywidualnie dobrane przez lekarza, który uwzględni przyczynę problemu, nasilenie dolegliwości, a także inne ważne czynniki, takie jak ogólny stan chorego i jego historia medyczna.

Domowe sposoby na opuchnięte stopy

Istnieją liczne domowe sposoby na opuchnięte stopy, przy czym należy podkreślić, że bezpieczniej jest korzystać z nich uzupełniająco. Nie mogą one zastąpić kuracji zaleconej przez lekarza. Powinny też być stosowane wyłącznie po wcześniejszej konsultacji ze specjalistą. Nie zaleca się domowego leczenia na własną rękę – zwłaszcza wdrażanego zamiast konsultacji z lekarzem. Do domowych sposobów na opuchliznę nóg można zaliczyć przede wszystkim regularne ćwiczenia, mające na celu usprawnienie przepływu krwi i limfy przez kończyny dolne. Innym domowym sposobem na opuchnięte stopy jest moczenie ich w wodzie z dodatkiem siarczanu magnezu. Wspomagająco stosuje się również masaże stóp, a poza tym poleca się unoszenie stóp do góry, co bywa pomocne przy uczuciu ciężkości nóg. Jednocześnie warto unikać noszenia ciasnych ubrań, które mogłyby utrudniać przepływ krwi przez kończyny dolne. Warto też zwrócić uwagę na swoją dietę i ograniczać ilość soli w spożywanych posiłkach. Należy również unikać produktów bogatych w cukier, który utrudnia wydalanie płynów.

Bibliografia:

• Skrzypek M., Horbaczewska M., Januszczak E. i in., Uogólnione obrzęki u pacjenta z ciężką niewydolnością serca i wątroby – diagnostyka i leczenie, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, nr 19(4) 2013 [dostęp online 10.2023]
• Interna Szczeklika. Mały podręcznik. Medycyna Praktyczna, Kraków 2021
• Rymarz E., Mieczkowska J., Łopatyński J., Obrzęki kończyn dolnych, etiopatogeneza, rodzaje, diagnostyka, Medycyna Ogólna, nr 13(42) 2007 [dostęp online 10.2023]
• Fiodorenko-Dumas Ż., Paprocka-Borowicz M., Dumas I, Kołcz-Trzęsicka A., Jakość życia i stan zdrowia u pacjentów z obrzękiem kończyn dolnych, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012, Tom 18, Nr 3, 247-251 [dostęp online 10.2023]

Warto zobaczyć również:

• Kiedy można szczepić dziecko po leczeniu antybiotykiem?
• Przekrwione oczy i ból głowy: przyczyny, leczenie i objawy
• Kołatanie serca w nocy: najczęstsze przyczyny i co oznacza
• Nadżerki w żołądku: co to, objawy, przyczyny i leczenie
• Ból i narośl pod językiem – przyczyny, objawy i leczenie
• Jak długo jest ważna recepta i e-recepta? Do kiedy można kupić leki?
• Skuteczne sposoby na spuchnięte stopy i kostki
• Wystające żyły na rękach i nogach: czy to powód do niepokoju?
• Przedłużająca się miesiączka: jakie są przyczyny długiego krwawienia miesiączkowego?
• Wysoki puls – przyczyny, objawy i czy jest niebezpieczny?

Wybierz odpowiednią e-konsultacje

Encyklopedia leków