Pieczenie pochwy: przyczyny i domowe sposoby łagodzenia
Żeński układ rozrodczy jest podatny na różnego rodzaju choroby. Jedną z częstych dolegliwości żeńskiego układu płciowego jest pieczenie pochwy. Jest to objaw niewątpliwie bardzo dokuczliwy, ale przede wszystkim może świadczyć o poważnych zaburzeniach. Pieczenie pochwy powinno być zatem jak najszybciej zdiagnozowane, a jego przyczyna odpowiednio leczona.
Żeński układ rozrodczy tworzy skomplikowany system narządów, które pełnią wyspecjalizowane funkcje. Ważnym elementem żeńskiego układu płciowego jest pochwa, która ma postać elastycznego przewodu będącego przedłużeniem macicy. Nieprzyjemną dolegliwością dotykającą wiele kobiet jest pieczenie pochwy, które może mieć różne przyczyny. Sposób leczenia problemów związanych z pochwą jest uzależniony oczywiście od rodzaju schorzenia, które do nich prowadzi. Jakie są najczęstsze przyczyny pieczenia pochwy i jak wygląda diagnostyka w przypadku pieczenia pochwy? Jak złagodzić pieczenie pochwy? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć poniżej. Wspominamy również, jakie domowe sposoby na pieczenie pochwy mogą okazać się pomocne – zachęcamy do zapoznania się z treścią artykułu!
Ludzki żeński układ rozrodczy – co warto o nim wiedzieć?
Żeński układ rozrodczy jest bardzo skomplikowany i pełni ważne funkcje. Składa się z części zewnętrznej i wewnętrznej, które umożliwiają między innymi rozmnażanie płciowe, odpowiadając za produkcję żeńskich hormonów płciowych i wytwarzanie komórek rozrodczych, a także za możliwość rozwoju zarodka w macicy. Jeśli chodzi o zewnętrzną część żeńskiego układu płciowego, na szczególną uwagę zasługuje:
- wzgórek łonowy,
- wargi sromowe,
- spoidło przednie i tylne,
- wędzidełko warg sromowych,
- przedsionek pochwy,
- gruczoły przedsionkowe.
W części wewnętrznej żeńskiego układu rozrodczego można wyróżnić natomiast jajniki, jajowody, macicę oraz pochwę. Każdy ze wspomnianych elementów pełni ważną funkcję, a ich prawidłowe działanie uzależnione jest wzajemnie od siebie. W tym artykule skupimy się na pochwie oraz na nieprzyjemnym objawie w postaci jej pieczenia, a także na przyczynach występowania tej dolegliwości oraz na sposobach łagodzenia pieczenia pochwy.
Pochwa – charakterystyka
Wagina, inaczej pochwa, to bardzo ważny element żeńskiego układu rozrodczego, który kształtem przypomina spłaszczony cylinder. Znajduje się pod macicą i stanowi końcowy odcinek wewnętrznej części kobiecego układu rozrodczego. W budowie pochwy można wyróżnić elastyczne włókna, co jest niezwykle ważne zwłaszcza podczas porodu – wówczas pochwa może zwiększać swoją średnicę kilkukrotnie. Pochwę wyściela błona śluzowa, która wytwarza śluz. Stanowi on naturalną barierę ochronną, zapewniając ochronę przed patogenami, poza tym ułatwia odbywanie stosunków seksualnych. Odpowiednia ilość śluzu w pochwie jest bardzo ważna dla jej właściwego nawilżenia. Gdy pochwa nie jest właściwie nawilżona, może pojawiać się szereg dokuczliwych objawów, w tym np. dyskomfort, podrażnienie, świąd i pieczenie pochwy.
Na uwagę zasługuje ponadto charakterystyczne środowisko pochwy. W jej wnętrzu znajduje się mikroflora o specyficznym składzie jakościowym i ilościowym mikroorganizmów. Gdy kobieta jest zdrowa, w jej pochwie dominują bakterie kwasu mlekowego. Środowisko w pochwie ma pH kwaśne, przez co jest niesprzyjające dla rozwoju chorobotwórczych drobnoustrojów. Zaburzenia równowagi mikroflory pochwy i zaburzenia pH pochwy mogą skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi, w tym między innymi takimi, których objawem jest pieczenie pochwy.
Pieczenie pochwy – objawy dodatkowe
Częstą dolegliwością występującą u kobiet jest pieczenie pochwy, któremu niekiedy może towarzyszyć dodatkowo nieprzyjemny świąd lub ból pochwy. Problem z pochwą w postaci pieczenia nie powinien być bagatelizowany i najlepiej jego wystąpienie skonsultować z lekarzem. Bardzo często z pieczeniem pochwy wiąże się wiele innych nieprzyjemnych objawów, do których (oprócz wspomnianego wcześniej bólu pochwy), zalicza się obrzęk pochwy i sromu, a także ich zaczerwienienie. W zależności od przyczyny mogą się pojawiać również inne dolegliwości w postaci swędzenia sromu oraz obecności białej lub serowatej wydzieliny z pochwy. Niekiedy pojawia się również nieprzyjemny zapach z okolic intymnych.
Najczęstsze przyczyny pieczenia pochwy
Dolegliwości w postaci pieczenia pochwy mogą mieć wiele przyczyn. Do najczęstszych przyczyn pieczenia pochwy zalicza się następujące czynniki:
- Infekcja bakteryjna, grzybicza lub wirusowa – pieczenie pochwy może być jednym z objawów grzybicy pochwy, często nazywanej drożdżycą lub kandydozą. Inne możliwe choroby zakaźne, których jednym z objawów jest pieczenie pochwy, to chlamydioza. Z objawem tym związane mogą być również brodawki narządów płciowych oraz rzęsistkowica pochwy, waginoza bakteryjna i opryszczka.
- Stany chorobowe w obrębie kobiecych dróg rodnych, do których zalicza się zanikowe zapalenie pochwy, nadżerkę szyjki macicy oraz nowotwory sromu i pochwy, a także stany przednowotworowe.
- Podrażnienie pochwy, które może być spowodowane przez wiele czynników, w tym poród, współżycie, menopauzę, a także zaburzenia hormonalne, stres oraz choroby drobnoustrojowe.
- Ciąża – często towarzyszy jej zapalenie pochwy, z którym związane jest między innymi jej pieczenie i swędzenie. Występowaniu zapalenia pochwy w ciąży sprzyja przede wszystkim spadek odporności organizmu oraz przekrwienie śluzówki dróg rodnych, a także zmiany hormonalne, które mogą dodatkowo sprzyjać zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym. Problem ten nie powinien być bagatelizowany, ponieważ może stanowić zagrożenie zarówno dla ciężarnej, jak i dla rozwijającego się w jej macicy płodu.
- Stosunek płciowy – bardzo często dolegliwość w postaci pieczenia pochwy dotyczy młodych kobiet, które niedawno rozpoczęły współżycie płciowe. Za taki stan może odpowiadać między innymi niewystarczające nawilżenie pochwy oraz seks, w trakcie którego mogą pojawiać się otarcia. Otarciom sprzyjają częste i intensywne kontakty seksualne.
- Antykoncepcja – pieczenie pochwy może być niekiedy spowodowane przez stosowanie antykoncepcji hormonalnej, środków plemnikobójczych, dopochwowych krążków antykoncepcyjnych oraz kapturków.
Do innych przyczyn pieczenia (niekiedy również swędzenia) pochwy zaliczana jest alergia na niektóre składniki kosmetyków przeznaczonych do higieny intymnej, a także perfumowane podpaski. Nie bez znaczenia mogą być również przebyte operacje ginekologiczne, a nawet nieprzestrzeganie zasad higieny i przewlekły stres. Ze swędzeniem i pieczeniem pochwy może wiązać się również przyjmowanie niektórych leków, w tym zwłaszcza antybiotykoterapia, która zaburza florę bakteryjną, co sprzyja namnażaniu się drożdżaków i chorobotwórczych bakterii w pochwie. Noszenie nieprzewiewnej bielizny i częste wykonywanie irygacji to kolejne możliwe przyczyny pośrednie pieczenia w pochwie. Pieczenie pochwy może mieć poza tym związek z miesiączką, podczas której zmianie ulega pH pochwy, przez co wzrasta ryzyko infekcji.
Diagnostyka przy pieczeniu pochwy
Pieczenie pochwy jest jedną z najczęściej zgłaszanych dolegliwości u ginekologów. Problem ten nie powinien być lekceważony, ponieważ może być objawem wielu poważnych schorzeń. Każda kobieta, która zaobserwuje u siebie objawy w postaci pieczenia pochwy, powinna jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Szczególnej uwagi wymaga objaw swędzącej pochwy, któremu towarzyszy szczypanie w pochwie, upławy, uczucie ciepła w miejscach intymnych, ból pochwy podczas stosunku lub po jego zakończeniu oraz ból brzucha. W zależności od obecności dodatkowych objawów lekarz – oprócz przeprowadzonego wywiadu – może zlecić dodatkowe badania. W diagnostyce infekcji pochwy pomocne może okazać się wykonanie testu pH wydzieliny z pochwy, poza tym często zlecane są inne badania.
Co na pieczenie pochwy? Domowe sposoby ważne w profilaktyce i wspomaganiu leczenia
W przypadku wystąpienia objawu w postaci pieczenia pochwy warto wspomagać się domowymi sposobami. Szczególną uwagę należy zwrócić na higienę miejsc intymnych, która ma znaczenie dla kobiet w każdym wieku. Właściwa higiena intymna pomoże w zachowaniu odpowiedniego pH pochwy, poza tym zapobiegnie rozwojowi infekcji, podrażnień oraz stanów zapalnych. Szczególnie ważne jest regularne mycie miejsc intymnych ciepłą wodą oraz odpowiednimi kosmetykami. Warto postawić na kosmetyki do higieny intymnej, które posiadają w składzie substancje łagodzące, wspierające pH i równowagę mikroflory okolic intymnych. Należy jednocześnie unikać mycia wnętrza pochwy, w tym jej częstych i bezzasadnych irygacji. Nie bez znaczenia jest też kierunek mycia i podmywania – zawsze należy kierować się w tym przypadku „od przodu do tyłu”, czyli w kierunku odbytu i nigdy odwrotnie.
Należy pamiętać również o dokładnym spłukaniu i osuszeniu okolic intymnych po umyciu, gdyż wilgoć sprzyja namnażaniu się patogenów oraz podrażnieniom tych wrażliwych okolic. W profilaktyce jest ważne też unikanie noszenia ciasnej bielizny i nieprzewiewnych ubrań. Trzeba także pamiętać o zachowaniu ostrożności podczas korzystania z basenu i publicznych toalet.
Podrażnienia miejsc intymnych – inne domowe sposoby
Bardzo często pieczenie pochwy pojawia się w trakcie lub po odbyciu stosunku seksualnego, co zwykle ma związek z niedostatecznym nawilżeniem okolic intymnych (suchość pochwy). Jak złagodzić pieczenie pochwy po stosunku? Jeśli pieczenie i podrażnienia miejsc intymnych po odbytym stosunku spowodowane są jej nadmierną suchością, warto zacząć stosować lubrykanty. Żel intymny działa nawilżająco, przez co zwiększa poślizg w czasie penetracji, tym samym redukując ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych podrażnień wrażliwego nabłonka pochwy i mikrouszkodzeń, które często odpowiadają za pieczenie czy ból pochwy po stosunku.
Problem podrażnienia i pieczenia pochwy pojawia się niejednokrotnie też w czasie okresu i po miesiączce. Jak złagodzić pieczenie podczas okresu? Przede wszystkim należy w tym szczególnym czasie zadbać z troską o higienę intymną. Można do mycia stosować kosmetyki przeznaczone do higieny intymnej, które mają na celu utrzymanie odpowiedniego pH okolic intymnych. Najlepiej wybierać takie środki, których skład bazuje głównie na naturalnych składnikach. Dobrym rozwiązaniem mogą okazać się płyny o właściwościach regenerujących, nawilżających i łagodzących podrażnienia. Niezwykle ważny jest również wybór odpowiednich podpasek i tamponów – powinny być one dostosowane kształtem i rozmiarem do indywidualnych potrzeb kobiety. Osoby ze skłonnością do alergii powinny zrezygnować z podpasek zapachowych, gdyż mogą one działać podrażniająco, przyczyniając się do pieczenia pochwy. Oczywiście podpaski i tampony regularnie zmieniamy, w przeciwnym razie łatwo o infekcję intymną (a pieczenie pochwy często takim infekcjom towarzyszy).
Pieczenie pochwy – jak złagodzić dietą?
W przypadku objawów w postaci pieczenia pochwy szczególną uwagę należy zwrócić również na dietę. Co na pieczenie pochwy okaże się dobrym rozwiązaniem? Wspomagająco warto postawić na zioła, do których zalicza się rumianek, szałwię, pokrzywę oraz nagietek lekarski. Na pieczenie pochwy pomóc mogą również liście jeżyn, orzecha włoskiego i malin oraz kora dębu. Jeśli przyczyną pieczenia pochwy jest grzybica, wówczas pomocne mogą okazać się fermentowane produkty mleczne oraz kiszonki. Unikać należy natomiast produktów bogatych w węglowodany, w tym zwłaszcza słodyczy, które jednocześnie są wysoko przetworzone. Nie jest wskazane też picie słodkich napojów, a także spożywanie w dużych ilościach produktów z białej mąki.
Co na pieczenie pochwy? Leczenie
Leczenie pieczenia i bólu pochwy uzależnione jest od przyczyny, która objaw wywołała. Jeśli przyczyną pieczenia pochwy jest infekcja bakteryjna, konieczna będzie antybiotykoterapia. W przypadku pieczenia pochwy będącej wynikiem zakażenia drożdżakami stosuje się środki przeciwgrzybicze, które mogą mieć postać tabletek, maści, kremów oraz globulek. Jeśli za objaw odpowiedzialny jest stan zapalny, konieczne mogą okazać się maści sterydowe. Pieczenie pochwy spowodowane menopauzą wymaga natomiast niejednokrotnie przyjmowania preparatów hormonalnych. Jeśli objaw w postaci pieczenia pochwy pojawił się na skutek stosowania antykoncepcji hormonalnej, konieczna może być zmiana tabletek. W przypadku problemu suchości pochwy niejednokrotnie pomagają lubrykanty lub globulki z kwasem hialuronowym.
Bibliografia:
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012
- http://nedo.gumed.edu.pl/wszpziu/Bakterie%20i%20zdrowie/VagiStatus.pdf [dostęp online 12.2023]
- Chen X., Lu Y., Chen T., Li R., The Female Vaginal Microbiome in Health and Bacterial Vaginosis, Front Cell Infect Microbiol, 2021 [dostęp online 12.2023]
- https://en.wikipedia.org/wiki/Vagina [dostęp online 12.2023]
- https://www.umw.edu.pl/sites/default/files/mikrobiologia/files/Zakazenia_przenoszone_droga_plciowa_pop.pdf?fbclid=IwAR1RjMBK0Evqnkd5T_-liDz4C_ffy_SrKKbHj3W7GEXkHthZTqSYkEoUOyo [dostęp online 12.2023]
Warto zobaczyć również:
- Pieczenie pochwy: przyczyny i domowe sposoby łagodzenia
- Świszczący kaszel: przyczyny i metody leczenia
- Przyczyny i sposoby leczenia trądziku na szyi
- Zaburzenia tarczycy: objawy, diagnoza i leczenie
- Domowe sposoby na zbyt częste oddawanie moczu
- Jak radzić sobie z kaszlem duszącym i męczącym w nocy: przyczyny i leczenie
- Czynniki wpływające na zmniejszenie skuteczności tabletek antykoncepcyjnych
- Rozprawianie się z mitami o antykoncepcji: co jest faktem?
- Przyczyny i leczenie bólu podczas oddawania moczu
- Po jakim czasie tabletki antykoncepcyjne zaczynają działać?