Menopauza a brak miesiączki i ból w podbrzuszu
Menopauza jest skomplikowanym etapem w życiu każdej kobiety, który jest związany ze stopniowym wygasaniem czynności hormonalnej układu rozrodczego. Zachodzące w organizmie kobiety zmiany mogą objawiać się na wiele sposobów. Mogą to być zarówno objawy dotyczące sfery psychicznej, jak i objawy somatyczne, a jednym z nich jest zatrzymanie miesiączkowania.
Menopauza jest momentem życia, w którym w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian związanych z układem rozrodczym. Jest to oczywiście proces naturalny, którego nie da się w żaden sposób powstrzymać. Z przekwitaniem może się wiązać wiele objawów, do których można zaliczyć przede wszystkim brak miesiączki i ból w podbrzuszu. Oczywiście lista objawów dotykających kobiety w okresie okołomenopauzalnym jest znacznie dłuższa, a wiele z symptomów bywa mylących i może wskazywać również na inne stany, w tym na ciążę czy na chorobę. Co boli przy menopauzie i jak sprawdzić, czy to na pewno menopauza? Po więcej informacji na temat klimakterium, przebiegu przekwitania oraz objawów towarzyszących zapraszamy do naszego artykułu!
Zdrowie kobiet – żeński układ rozrodczy
Najważniejszą funkcją żeńskiego układu rozrodczego jest produkcja i uwalnianie dojrzałych komórek jajowych, które wykazują zdolność do zapłodnienia. U kobiet płodnych występują cykle menstruacyjne, które wiążą się z uwolnieniem komórki jajowej i jej przemieszczaniem się jajowodem w kierunku macicy, a także przygotowaniem macicy na przyjęcie ewentualnego zarodka, a jeśli do tego nie dojdzie – oczyszczaniem macicy i przygotowywaniem na kolejny cykl. Cykle menstruacyjne trwają „książkowo” 28 dni i w większości z nich uwalniana jest przynajmniej jedna komórka jajowa. Należy mieć jednak na uwadze, że wraz z wiekiem liczba komórek jajowych stopniowo się zmniejsza, co wiąże się z zanikaniem płodności kobiety.
Okres okołomenopauzalny stanowi szczególny czas w życiu każdej kobiety, z czym związane są zachodzące licznie w jej organizmie zmiany dyktowane głównie zmianami gospodarki hormonalnej. Jeszcze przed menopauzą miesiączki stają się nieregularne, a odstęp między nimi wydłuża się lub skraca, poza tym coraz więcej cykli jest bezowulacyjnych.
Co to jest menopauza?
Żeńskie narządy płciowe wraz z wiekiem stopniowo spowalniają produkcję hormonów płciowych, wyciszając swoją aktywność. Menopauza to trwałe ustanie cykli miesiączkowych. O menopauzie u kobiety mowa, gdy jej ostatnia miesiączka miała miejsce przynajmniej 12 miesięcy wcześniej, a od jej wystąpienia nie miało miejsce już inne krwawienie miesiączkowe. Proces ten jest następstwem zmian hormonalnych, jakie stopniowo pojawiają się w okresie przekwitania.
Menopauza nie pojawia się nagle – poprzedza ją długi okres przedmenopauzalny. Pojawiające się zmiany hormonalne w tym czasie powodują różnego rodzaju objawy somatyczne i psychiczne, które mogą występować u kobiet z różnym nasileniem. W okresie okołomenopauzalnym pojawiają się między innymi zmiany w układzie moczowo-płciowym kobiety, czego efektem są częstsze infekcje pęcherza moczowego oraz cewki moczowej, a także rozwijające się stany zapalne żeńskich narządów płciowych. Dla wielu kobiet moment potwierdzenia menopauzy ma również pozytywne strony, z czym wiąże się m.in. brak możliwości zajścia w ciążę, przez co nie jest już konieczne stosowanie antykoncepcji – pamiętajmy jednak, że w okresie przedmenopauzalnym, czyli w czasie nieregularnych miesiączek, wciąż można zajść w ciążę. Prawdopodobieństwo w tym okresie jest już co prawda niewielkie, jednak wciąż istnieje, zatem należy się zabezpieczać, aż do momentu potwierdzenia menopauzy przez lekarza.
Menopauza – w jakim wieku występuje?
Przekwitanie dla wielu kobiet jest bardzo trudnym okresem, a towarzyszące mu objawy (często dokuczliwe) i oznaki starzenia się organizmu nierzadko przyczyniają się do rozwoju depresji. Czas, w którym kobieta wkracza w okres menopauzy, uzależniony jest od wielu czynników i może różnić się w zależności od organizmu. Jest to kwestia bardzo indywidualna, podobnie jak czas, gdy dziewczynki zaczynają dojrzewać. W jakim wieku występuje menopauza? Statystycznie okres klimakterium u kobiet rozpoczyna się między 45. a 55. rokiem życia. Pierwsze objawy związane ze zbliżającą się menopauzą mogą pojawiać się u kobiet nawet kilka lat wcześniej. Jeśli kobieta wejdzie w okres przekwitania przed 40. rokiem życia, ma wówczas do czynienia z tzw. wczesną menopauzą. Jest to szczególnie druzgocąca wiadomość dla kobiet, które planowały jeszcze w tym wieku potomstwo – menopauza przekreśla bowiem możliwość naturalnego zajścia w ciążę.
Cykl menstruacyjny a przyczyny menopauzy
Klimakterium nie jest chorobą, a jedynie kolejnym okresem w życiu każdej kobiety. Menopauza jest efektem wieloetapowych zmian, które rozpoczęły się w organizmie kobiety już kilka lat wcześniej. Na zachodzące zmiany wpływa przede wszystkim zmieniający się układ hormonalny kobiety. W wyniku stopniowego spadku liczby komórek jajowych dochodzi również do wahań poziomu hormonów:
- wzrasta poziom hormonu FSH (folikulotropowego),
- spada stężenie estrogenów,
- spada stężenie progesteronu.
Zachodzące zmiany hormonalne stanowią główną przyczynę pojawiających się u kobiety objawów menopauzy. U niektórych kobiet pierwsze objawy zwiastujące przekwitanie mogą pojawiać się już na 5-10 lat przed właściwą menopauzą. Już wtedy kobieta może obserwować coraz częściej brak miesiączki na czas, gdyż nieregularność cykli jest jednym z objawów zwiastujących zbliżającą się menopauzę. Jednocześnie należy wiedzieć, że menopauza może być również wywołana sztucznie – może się przyczyniać do niej np. leczenie onkologiczne (chemioterapia czy radioterapia), a także ginekologiczne zabiegi operacyjne (np. usunięcie jajników i jajowodów).
Jak wyglądają początki menopauzy?
Przekwitanie może wzbudzać niepokój u kobiet, które zbliżają się do ustania okresu swojej płodności. Początki menopauzy i związane z nimi objawy stanowią jednak naturalną odpowiedź organizmu na zmiany stężenia hormonów płciowych w organizmie. Związane są z tym nie tylko wspomniane już nieregularne miesiączki i często obserwowany brak miesiączki na czas, ale też bóle podbrzusza, uderzenia gorąca, problemy z zasypianiem, a także częste budzenie się w nocy i zbyt szybkie wybudzanie się rano. Zdarza się również nierzadko, że kobiety w okresie okołomenopauzalnym są rozdrażnione, mają skłonność do wahań nastroju i depresji, a także mają problem z kontrolowaniem masy ciała, poza tym ich libido znacznie się zmniejsza.
Początki klimakterium związane są również z nagłym zlewaniem się potem oraz przewlekłym zmęczeniem i nadmierną sennością. Do tego może dochodzić osłabienie organizmu oraz różnorodne dolegliwości skórne, a oprócz tego uciążliwa suchość pochwy. Inne możliwe objawy na początku menopauzy to bóle mięśni i stawów oraz bóle i zawroty głowy, a także szereg innych dokuczliwych symptomów.
Co boli przy menopauzie?
Zachodzące w okresie okołomenopauzalnym zmiany w organizmie kobiety wpływają na jej codzienne funkcjonowanie, często powodując dyskomfort i rzutując na samopoczucie psychiczne i fizyczne. Szczególnie dokuczliwe mogą okazać się bóle krzyża i podbrzusza w okresie menopauzy, które związane są między innymi ze spadkiem poziomu estrogenów we krwi. Zachodzące w tym okresie zmiany hormonalne zwiększają również ryzyko rozwoju osteoporozy. U wielu kobiet w okresie okołomenopauzalnym może się pojawiać również ból piersi. Część kobiet może także odczuwać ból głowy, ponadto może występować u nich ból w okolicach intymnych, który niejednokrotnie ma związek z suchością pochwy lub infekcjami intymnymi. Dodatkowo w okresie okołomenopauzalnym mogą pojawiać się również bóle innych części ciała, w tym nóg, stawów czy mięśni.
Jak sprawdzić, czy to menopauza?
Nie każda kobieta jest w stanie samodzielnie ocenić, czy pojawiające się u niej objawy mają związek ze zbliżającą się menopauzą. W takim przypadku może okazać się pomocne wykonanie testu na menopauzę, który ma na celu wykrycie podwyższonego stężenia hormonu FSH, czyli hormonu, którego ilość w organizmie w okresie przekwitania jest zwiększona. Do wykonania testu potrzebny jest poranny mocz, w którym znajdują się największe ilości folikulotropiny. Wykonanie testu nie jest trudne i wiąże się z pobraniem moczu ze środkowego strumienia do pojemnika oraz dodaniu kilku kropli moczu na wyznaczone okienko płytki testowej (dostępne są też testy FSH strumieniowe). Badanie przebiega zatem podobnie do przeprowadzanego w warunkach domowych testu ciążowego. Wynik testu na menopauzę można odczytać zwykle po około 5-10 minutach.
Testy na menopauzę dostępne są w aptece, a ich ceny nie są wygórowane. Oprócz wykonania testu FSH w domu dobrze też zgłosić się do lekarza. Jak sprawdzić, czy to menopauza? Pomocne mogą okazać się badania laboratoryjne, w tym badanie poziomu hormonu folikulotropowego, luteotropowego, a także poziomu estradiolu oraz progesteronu. Lekarz może dodatkowo zalecić pacjentce profil tarczycowy, badanie poziomu cukru we krwi oraz lipidogram. Zapewne przeprowadzone będzie również badanie ginekologiczne oraz USG narządów rodnych.
Brak miesiączki i ból w podbrzuszu
Jak zostało wspomniane wcześniej, menopauza oznacza stan fizjologicznego zatrzymania miesiączki i ustania płodności. W okresie przedmenopauzalnym u kobiet mogą się pojawiać natomiast nieregularne miesiączki. Krwawienia miesiączkowe mogą trwać dłużej lub krócej niż dotychczas, poza tym ich przebieg, w tym intensywność krwawienia, może być inny. Jednocześnie coraz częściej będą zapewne u pacjentki występować cykle bezowulacyjne, a odstępy między kolejnymi miesiączkami nie będą stałe i mogą znacznie się wydłużać. Wszystko to spowodowane jest zmianami hormonalnymi oraz wolniejszą niż wcześniej pracą jajników. Ze zbliżającą się menopauzą może być związany również ból brzucha, o którym szerzej mowa będzie w dalszej części artykułu.
W tym miejscu trzeba jednak podkreślić ponownie, że o ile menopauza wyklucza już naturalne zajście w ciążę, to okres przedmenopauzalny wciąż wiąże się z płodnością kobiety (znacznie ograniczoną, ale wciąż występującą). Brak okresu i ból podbrzusza w okresie przedmenopauzalnym może zatem również sugerować ciążę. Jeśli więc kobieta ma wątpliwości, powinna wykonać test ciążowy.
Dlaczego boli brzuch w menopauzie?
W okresie okołomenopauzalnym mogą pojawiać się u kobiety bóle brzucha o różnym stopniu nasilenia. Dlaczego boli brzuch w menopauzie? Zmiany stężenia hormonów płciowych są główną przyczyną wspomnianych dolegliwości. Mogą one dodatkowo powodować zatrzymanie wody w organizmie, a także wiązać się z nasileniem problemów związanych z układem pokarmowym. W okresie okołomenopauzalnym metabolizm zwalnia, co może być przyczyną problemów z przybieraniem na wadze. Może to się wiązać również z dolegliwościami pokarmowymi, w tym z występowaniem zaparć, bolesnych wzdęć i związanych z tym bólów brzucha. Tego rodzaju dolegliwości mogą się dodatkowo nasilać pod wpływem stresu towarzyszącego menopauzie, a ten wcale nie należy do rzadkości u kobiet, których płodność wygasa.
Na wzdęcia, zaparcia i bóle brzucha w okresie przekwitania może pomóc unikanie spożywania produktów wysoko przetworzonych, zawierających nadmiar soli i cukru. Może pomóc też zmiana stylu życia na zdrowszy, w tym ruch dostosowany do możliwości danej osoby, który korzystnie wpłynie między innymi na perystaltykę jelit, a także rzucenie palenia oraz unikanie alkoholu.
Mrowienie w piersiach a menopauza
W okresie okołomenopauzalnym wiele kobiet może odczuwać nie tylko ból podbrzusza, ale też nieprzyjemne objawy ze strony piersi. Do charakterystycznych objawów menopauzy można zaliczyć przede wszystkim mrowienie w piersiach, a także ich tkliwość i ból. Objawy te związane są z zachodzącymi w okresie przekwitania zmianami hormonalnymi oraz ze stopniowym zanikiem tkanki gruczołowej w piersiach.
U kobiety może jednak występować też mrowienie w piersiach, a menopauza nie musi być tego przyczyną. Zachodzące w piersiach zmiany w niektórych sytuacjach mogą świadczyć o rozwijającym się raku piersi, zwłaszcza jeśli towarzyszą im dodatkowe dolegliwości, do których zalicza się np. powiększenie węzłów chłonnych w okolicach pach, zwiększenie temperatury piersi i ich zaczerwienienie, zmianę koloru skóry piersi oraz zmiany w wyglądzie sutków. Warto więc uważnie obserwować swój organizm i swoje ciało, a ewentualne wątpliwości konsultować z lekarzem.
Tu znów jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, że niektóre z objawów zbliżającej się menopauzy bywają podobne do objawów wczesnej ciąży. Jeśli czynność jajników kobiety jeszcze nie ustała, a występuje u niej tkliwość piersi, ból podbrzusza i ustanie miesiączki, podejrzewać można również ciążę – dla bezpieczeństwa dobrze zrobić zatem test ciążowy.
Jak radzić sobie z menopauzą?
Jak zostało wspomniane wcześniej, przekwitanie związane jest z szeregiem nieprzyjemnych dla kobiet objawów. Nieregularne miesiączki i brak miesiączki na czas, a także bóle w podbrzuszu są objawami często obserwowanymi przez kobiety, których płodność zanika. Na objawach tych jednak zwykle się nie kończy, co odbija się na samopoczuciu kobiety. Aby okres ten przejść łagodnie, warto zwrócić uwagę na swój tryb życia, w tym na jakość swojej diety. Ważna jest też regularna aktywność fizyczna, jednak powinna być dostosowana do możliwości danej kobiety. Regularne ćwiczenia mogą wpłynąć korzystnie na serce, poza tym poprawiają jakość snu, pomagają utrzymać masę ciała w ryzach, korzystnie wpływają na samopoczucie i ograniczają ryzyko depresji. Należy też unikać czynników stresowych lub wprowadzać w życie metody radzenia sobie ze stresem takie jak medytacja czy joga. W celu łagodzenia nasilonych objawów związanych z menopauzą można postawić również na odpowiednio dobrane suplementy (np. zawierające fitohormony) lub leki (np. hormonalna terapia zastępcza).
Bibliografia:
- Bień A., Rzońca E., Pańczyk-Szeptuch M., Życie i funkcjonowanie kobiet w okresie przekwitania, Gerontologia Polska 2017, t. 25 [dostęp online 11.2023]
- https://podyplomie.pl/ginekologia/29129,menopauza [dostęp online 11.2023]
- https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/menopauza/262054 [dostęp online 11.2023]
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Przekwitanie [dostęp online 11.2023]
- Olszewska J., Czerwińska-Osipiak A., Łukaszuk K., Wiśniewska R., Problemy kobiet w okresie okołomenopauzalnym, Pielęgniarstwo Polskie Nr 1 (55) 2015 [dostęp online 11.2023]
Warto zobaczyć również:
- Leki na grzybicę i infekcję pochwy bez recepty
- Menopauza a brak miesiączki i ból w podbrzuszu
- Choroby ginekologiczne a ból pleców u kobiet
- Co oznacza biała gęsta wydzielina z pochwy?
- Zapalenie pęcherza po stosunku
- Czy po pięćdziesiątce można zajść w ciążę? Objawy menopauzy
- Jak działają zastrzyki na odchudzanie?
- Leki nasenne i uspokajające na receptę
- Jak zwiększyć poziom libido u kobiet?
- Sposoby na zapalenie pęcherza moczowego i ostre zatrzymanie moczu