Przyczyny i leczenie bólu podczas oddawania moczu
Układ moczowy jest jednym z najważniejszych w organizmie człowieka. Jego zadaniem jest wydalanie z ciała zbędnych substancji oraz dbanie o równowagę elektrolitową. Nieprzyjemnym objawem związanym ze źle funkcjonującym układem moczowym może być dyskomfort przy oddawaniu moczu. Dolegliwość ta może mieć wiele przyczyn, jednak nigdy nie powinna być lekceważona.
Występujący u pacjentów ból przy sikaniu może świadczyć o poważnych problemach, których nie wolno bagatelizować. W przypadku wystąpienia bólu przy oddawaniu moczu wskazana jest więc konsultacja z lekarzem i przeprowadzenie poszerzonej diagnostyki. Ból związany z oddawaniem moczu może być bowiem między innymi jednym z objawów zapalenia cewki moczowej lub pęcherza moczowego. Może świadczyć również o wielu innych dolegliwościach, które nieleczone mogą prowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem. Jakie są najczęstsze przyczyny bólu podczas oddawania moczu i do jakiego lekarza najlepiej się zgłosić w przypadku wystąpienia tego rodzaju objawów? Jak wygląda profilaktyka i w jaki sposób leczyć wspomnianą dolegliwość, gdy już wystąpi? Po więcej informacji na ten temat zapraszamy do naszego artykułu!
Układ moczowy człowieka – prawidłowe oddawanie moczu
Jednym z najważniejszych układów organizmu człowieka jest układ moczowy. W jego skład wchodzą nerki, moczowody, pęcherz moczowy oraz cewka moczowa. Najważniejszą funkcją układu moczowego jest zbieranie produktów ubocznych przemiany materii oraz ich wydalanie z organizmu. Do zbędnych substancji wydalanych regularnie z organizmu zalicza się między innymi mocznik oraz sole mineralne. Oddawanie moczu jest naturalną czynnością fizjologiczną, która ma miejsce w momencie napełnienia pęcherza moczowego. Częstotliwość oddawania moczu przez człowieka jest uzależniona od wielu czynników, w tym od:
- rodzaju i ilości przyjmowanych płynów,
- stosowania leków o działaniu diuretycznym,
- wieku i stanu zdrowia,
- ciąży i okresu połogu,
- rozmiaru pęcherza moczowego.
Inną ważną funkcją układu moczowego człowieka jest utrzymanie prawidłowej gospodarki wodnej i elektrolitowej. Pełni on również funkcję endokrynną, ponieważ w nerkach produkowane są hormony, do których zalicza się np. reninę oraz prostaglandyny. Choroby układu moczowo-płciowego to zróżnicowana grupa schorzeń, które mogą dotyczyć różnych organów wchodzących w jego skład. Z chorobami układu moczowo-płciowego często związany jest ból przy oddawaniu moczu na końcu, a konkretnie w rejonie cewki moczowej. Przyczyn bólu podczas oddawania moczu może być jednak znacznie więcej, podobnie jak lokalizacji dolegliwości bólowych towarzyszących mikcji – szerzej zostaną one opisane w dalszej części artykułu.
Ból przy oddawaniu moczu u mężczyzn – najczęstsze przyczyny
Pojawiający się u mężczyzn ból przy sikaniu przyczyn może mieć wiele. Do najczęstszych przyczyn bólu przy oddawaniu moczu u mężczyzn zalicza się zapalenie cewki moczowej. Niejednokrotnie dochodzi do niego po stosunku, kiedy prącie zostanie nadmiernie podrażnione. Za schorzenie odpowiedzialne mogą być bakterie przenoszone z okolic odbytu, ale też chlamydie i nie tylko. Zapaleniu cewki moczowej, oprócz bólu podczas oddawania moczu, mogą towarzyszyć również inne nieprzyjemne dolegliwości, do których zalicza się ból prącia podczas erekcji oraz zaczerwienienie w okolicach cewki moczowej. W niektórych przypadkach dodatkowo może się pojawiać krew w moczu.
Ból podczas oddawania moczu może stanowić również u mężczyzn jeden z objawów przerostu gruczołu krokowego. Objaw ten może być dodatkowo związany czasem z zapaleniem jąder oraz prącia. Przyczyną bólu związanego z oddawaniem moczu może być także kamica nerkowa (moczowa), która jest związana z obecnością kamieni moczowych w układzie moczowym. Jak widać, możliwych przyczyn dolegliwości bólowych może być bardzo dużo, dlatego pod żadnym pozorem nie możemy ich lekceważyć. W niektórych przypadkach bowiem ból podczas oddawania moczu może być nawet związany z rozwijającym się nowotworem cewki moczowej lub rakiem pęcherza moczowego.
Ból podczas oddawania moczu u kobiet – jakie są przyczyny?
W przypadku kobiet ból przy sikaniu najczęściej wynika z zapalenia pęcherza moczowego lub zapalenia cewki moczowej. Jest to związane z budową anatomiczną żeńskiego układu moczowo-płciowego – w przypadku kobiet cewka moczowa jest krótka, poza tym znajduje się blisko ujścia pochwy i odbytu, gdzie łatwiej jest o zakażenie bakteriami E. coli. Ból przy mikcji może wynikać również z różnego rodzaju dolegliwości ginekologicznych, w tym infekcji intymnych. U niektórych kobiet ból w trakcie oddawania moczu może być też wynikiem endometriozy, czyli choroby narządów płciowych związanej z występowaniem endometrium poza jego naturalnym umiejscowieniem. Z bólem przy oddawaniu moczu mogą się wiązać także inne stany chorobowe, w tym wypadanie narządu rodnego czy niektóre schorzenia weneryczne.
Ból towarzyszący oddawaniu moczu zawsze powinien zostać skonsultowany z lekarzem, ponieważ nieleczone schorzenie, które go powoduje, może doprowadzić z czasem do wystąpienia poważnych powikłań. U kobiet ból przy oddawaniu moczu może też towarzyszyć bardzo poważnym schorzeniom, w tym świadczyć o nowotworze cewki moczowej lub pęcherza moczowego.
Ból w trakcie oddawania moczu u dziecka
W przypadku najmłodszych pacjentów ból towarzyszący oddawaniu moczu może świadczyć o różnych stanach patologicznych. Najczęściej jednak w tym przypadku mowa o infekcji dróg moczowych, które w przypadku dzieci nie należą do rzadkości. Wspomnianego objawu nie można pod żadnym pozorem lekceważyć, gdyż u dzieci drogi moczowe są krótkie, a infekcje mogą bardzo szybko postępować. Ze zlekceważonej infekcji cewki czy pęcherza w krótkim czasie może dojść do poważnych problemów z nerkami, w tym takich, które wymagają hospitalizacji. Jeśli zatem dziecko sygnalizuje, że przy oddawaniu moczu odczuwa dyskomfort czy dolegliwości bólowe, koniecznie należy zgłosić się z nim do pediatry.
Ból przy oddawaniu moczu a zakażenie układu moczowego
Bardzo często pieczenie oraz ból podczas oddawania moczu stanowią jedne z objawów zakażenia układu moczowego. Najczęściej mowa o zakażeniu pęcherza moczowego. Do innych objawów świadczących o zakażeniu pęcherza moczowego u pacjenta zalicza się:
- potrzebę częstego oddawania moczu,
- naglące parcie na pęcherz moczowy,
- ból brzucha,
- zmianę barwy i przejrzystości moczu,
- nieprzyjemny zapach moczu.
Oprócz wymienionych wcześniej objawów związanych z zakażeniem układu moczowego do mniej specyficznych symptomów można zaliczyć gorączkę lub stan podgorączkowy. U części osób może się pojawić dodatkowo ogólne osłabienie, poza tym może wystąpić niechęć do jedzenia i picia. Nadmierna senność oraz nudności i wymioty to kolejne mniej specyficzne objawy zakażenia pęcherza moczowego, podobnie jak spadek samopoczucia i wzmożona drażliwość. W zależności od przypadku schorzenie może mieć nasilenie od łagodnego aż po ciężkie. Zakażenie układu moczowego i związane z nim bóle podczas oddawania moczu wymagają wdrożenia odpowiedniego leczenia – brak wdrożenia pomocy medycznej na czas może skutkować nadmiernym namnażaniem się bakterii w drogach moczowych, a to sprzyja nasileniu objawów infekcji i jej powikłaniom, w tym poważnym problemom z nerkami.
Dyskomfort po oddaniu moczu – do kogo się zgłosić?
W przypadku wystąpienia objawów, do których należy między innymi ból przy oddawaniu moczu, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Jeśli dolegliwości bólowe nie są zbyt uciążliwe, dobrym rozwiązaniem może okazać się wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, który na podstawie przeprowadzonego wywiadu lekarskiego może przepisać pacjentowi odpowiednie leki. Jeśli natomiast dolegliwości bólowe nasilają się lub niepokojące objawy nawracają, warto udać się do specjalisty – w tym przypadku najlepiej do urologa lub ginekologa, jeśli kobieta podejrzewa, że źródłem problemu mogą być problemy ginekologiczne.
Diagnostyka bólu przy oddawaniu moczu wymaga przeprowadzenia odpowiednich badań. W pierwszej kolejności lekarz może zalecić badanie ogólne moczu oraz posiew moczu. Do identyfikacji bólu podczas oddawania moczu przydatne może okazać się również badanie USG układu moczowego, które stosowane jest np. w diagnostyce kamicy moczowej, poza tym pomocne może okazać się wykonanie oznaczenia białka CRP. W niektórych sytuacjach może pomóc także urografia, która wykonywana jest w celu oceny stanu moczowodów.
Ból przy oddawaniu moczu – jak leczyć?
Wybór metody leczenia bólu podczas oddawania moczu uzależniony jest od przyczyny, która go wywołała. Odpowiednie leczenie pozwoli nie tylko wyeliminować nieprzyjemne dolegliwości, ale również uniknąć groźnych dla zdrowia powikłań. Jeśli ból przy sikaniu spowodowany jest obecnością bakterii w drogach moczowych, konieczne będzie prawdopodobnie wdrożenie antybiotykoterapii. Przy infekcji dróg moczowych mogą okazać się przydatne również leki o działaniu przeciwbakteryjnym, do których zalicza się między innymi furaginę. W przypadku zapalenia pęcherza moczowego konieczne może okazać się też leczenie objawowe. Jeśli oddawaniu moczu towarzyszą dolegliwości, do których zalicza się np. ból brzucha, konieczne może okazać się przyjmowanie leków o właściwościach przeciwbólowych i rozkurczających. Kiedy przyczyną bólu podczas oddawania moczu jest natomiast przerost gruczołu krokowego, konieczne może być przyjmowanie specjalistycznych leków. W niektórych przypadkach leki mogą okazać się jednak nieskuteczne – wówczas konieczne będzie przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.
Czy istnieją domowe sposoby na ból przy sikaniu?
Jeśli u pacjenta wystąpi ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, wspomagająco pomocne może okazać się wdrożenie domowych sposobów. Należy mieć jednak na uwadze, że domowe metody nie zastąpią wizyty u lekarza i diagnostyki, a mogą jedynie uzupełnić leczenie. W celu złagodzenia dolegliwości bólowych wsparciem może okazać się:
- wypijanie dużych ilości wody,
- stosowanie leków, które dostępne są bez recepty,
- unikanie spożywania alkoholu i ostrego jedzenia,
- stosowanie ciepłych kąpieli,
- korzystanie z naparu z rumianku, który ma działanie przeciwzapalne,
- jedzenie owoców żurawiny, które hamują namnażanie bakterii.
Jeśli przyczyną bólu podczas oddawania moczu jest zapalenie pęcherza moczowego, sprawdzić się mogą również nasiadówki z rumianku, kory dębu czy nagietka. Mają one działanie przeciwzapalne i łagodzą podrażnienia. Kobiety w ciąży zmagające się z bólem podczas oddawania moczu powinny natomiast skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym – w ciąży żadnych leków nie stosujemy bowiem na własną rękę, a źle leczone infekcje dróg moczowych u ciężarnych mogą być niebezpieczne.
Kłujący ból w cewce moczowej i ból przy oddawaniu moczu – jak wygląda profilaktyka?
Jeśli chodzi o ból podczas oddawania moczu, profilaktyka polega między innymi na unikaniu przeciągów podczas przebywania w domu lub w pracy, które mogą wpłynąć niekorzystnie na nerki oraz pęcherz moczowy. Ważna jest również właściwa higiena okolic intymnych – należy myć narządy płciowe w kierunku od cewki moczowej do odbytu, co minimalizuje ryzyko przeniesienia bakterii. Znaczenie ma również przyjmowanie dużej ilości płynów, co pomaga na bieżąco wypłukiwać ewentualne bakterie z dróg moczowych. Należy także unikać siedzenia na zimnej podłodze, poza tym nie należy trzymać zbyt długo moczu w pęcherzu i udawać się do toalety, gdy tylko pojawi się taka potrzeba. Dla zapewnienia ochrony przed niekorzystnym oddziaływaniem drobnoustrojów na układ moczowy pomocne może okazać się też zakładanie prezerwatywy podczas stosunku.
Jeśli chodzi o działania profilaktyczne, warto dodatkowo urozmaicać swoją dietę, która powinna być bogata w owoce i warzywa – pomogą one dostarczyć organizmowi niezbędne dla jego prawidłowego funkcjonowania witaminy i minerały, wzmacniając go i korzystnie wpływając na jego odporność, co może okazać się wsparciem w walce z ewentualną infekcją.
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/choroby/chorobyudoroslych/51947,zapalenie-pecherza-i-inne-zakazenia-ukladu-moczowego [dostęp 12.2023]
- Dąbrowski A., Podręcznik: Wielka Interna – Gastroenterologia, Medical Tribune Polska, 2010
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Zaka%C5%BCenie_uk%C5%82adu_moczowego [dostęp 12.2023]
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Zapalenie_p%C4%99cherza_moczowego [dostęp 12.2023]
Warto zobaczyć również:
- Pieczenie pochwy: przyczyny i domowe sposoby łagodzenia
- Świszczący kaszel: przyczyny i metody leczenia
- Przyczyny i sposoby leczenia trądziku na szyi
- Zaburzenia tarczycy: objawy, diagnoza i leczenie
- Domowe sposoby na zbyt częste oddawanie moczu
- Jak radzić sobie z kaszlem duszącym i męczącym w nocy: przyczyny i leczenie
- Czynniki wpływające na zmniejszenie skuteczności tabletek antykoncepcyjnych
- Rozprawianie się z mitami o antykoncepcji: co jest faktem?
- Przyczyny i leczenie bólu podczas oddawania moczu
- Po jakim czasie tabletki antykoncepcyjne zaczynają działać?