Czy po pięćdziesiątce można zajść w ciążę? Objawy menopauzy

Menopauza jest stanem związanym z całkowitym wygaśnięciem czynności jajników, a zatem wiąże się również z ustaniem płodności kobiety. Nie pojawia się z dnia na dzień – poprzedza ją okres przedmenopauzalny, który może trwać dość długo. W tym okresie miesiączki stają się nieregularne, a niektóre cykle – bezowulacyjne. Co ważne, w okres przedmenopauzalny i samą menopauzę kobiety wchodzą w różnym wieku.

Menopauzą nazywa się moment, gdy od ostatniej miesiączki minęło 12 miesięcy. Wówczas można przyjąć, że płodność kobiety ustała, co oczywiście można potwierdzić badaniami. Nie istnieje jeden konkretny moment życia, w którym każda kobieta traci płodność – zmiany hormonalne w organizmie zachodzą w indywidualnym tempie, dlatego niektóre panie przechodzą menopauzę wcześniej, a inne – później.

Część objawów charakterystycznych dla okresu okołomenopauzalnego jest również kojarzona z początkami ciąży, co może być mylące. Czy w ciążę można zajść w czasie przekwitania? Czy możliwe jest zajście w ciążę po menopauzie? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć poniżej. Sprawdzamy również, czy po 50. roku życia można począć potomstwo.

Czym jest menopauza i z jakimi zmianami się wiąże?

Menopauzy nie da się uniknąć. Prędzej czy później przejdzie ją każda kobieta: czynność jej jajników całkowicie wygaśnie, a płodność zostanie utracona. O menopauzie można mówić, gdy kobieta nie miała miesiączki przez ostatnie 12 miesięcy i od tego czasu krwawienia u niej ustały. Można ją także potwierdzić badaniami. Menopauza nie pojawia się z dnia na dzień w ściśle określonym momencie życia kobiety. Czas jej wystąpienia jest kwestią indywidualną, często powiązaną z genetyką.

Każda kobieta ma tzw. rezerwę jajnikową, czyli zapas komórek jajowych, które dają jej możliwość zajścia w ciążę i urodzenia dziecka. Rezerwa ta może mieć nieco inną wielkość u każdej kobiety, co również bywa uwarunkowane genetycznie. W przypadku niskiej rezerwy jajnikowej kobieta może wejść w okres przekwitania szybciej niż jej rówieśniczki i odwrotnie – wysoka rezerwa jajnikowa może się wiązać z tym, że kobieta wejdzie w menopauzę nieco później. Co ciekawe, rezerwa jajnikowa osiąga swoje maksimum jeszcze w życiu płodowym, a konkretnie około 6. miesiąca ciąży. Jeszcze zanim kobieta przyjdzie na świat, rezerwa ta maleje mniej więcej o połowę, po czym stopniowo zmniejsza się wraz z wiekiem. Spadek rezerwy jajnikowej jest procesem nieodwracalnym – nie zależy jednak jedynie od wieku, ale także pewnych czynników genetycznych, a nawet środowiskowych, które oddziałują na kobietę w trakcie jej życia.

W jakim wieku występuje menopauza?

Kobiety wchodzą w menopauzę w różnym wieku i jest to kwestia dość indywidualna. Podaje się, że zmiany hormonalne towarzyszące przekwitaniu zwykle występują u kobiet między 45. a 55. rokiem życia, jednak również przypadki nieco odbiegające od tych „książkowych” są traktowane jako w pełni normalne. Gdy zaczyna się okres przedmenopauzalny, powoli spada produkcja estrogenu i progesteronu przez jajniki, co wiąże się nie tylko ze spadkiem płodności, ale także szeregiem innych objawów. Jednocześnie w tym czasie w organizmie kobiety wzrasta poziom hormonu FSH, czyli tzw. markera rezerwy jajnikowej.

U niektórych kobiet dochodzi do przedwczesnego wygaśnięcia czynności jajników, czyli do przedwczesnej menopauzy. Zdarza się zatem, że menopauza pojawia się u kobiet nawet jeszcze przed 40. rokiem życia, co uniemożliwia im naturalne zajście w ciążę. Należy wspomnieć również o przypadkach, gdy menopauza nie pojawia się naturalnie, a zostaje wywołana przez pewne czynniki zewnętrzne. W ten sposób w menopauzę wkraczają na przykład kobiety po poważnych operacjach ginekologicznych – w tym po zabiegu usunięcia jajników lub macicy. Menopauzę może wywołać również leczenie onkologiczne – w tym radioterapia czy chemioterapia.

Jakie są objawy menopauzy?

Menopauza nie następuje z dnia na dzień. Mogą ją poprzedzać całe lata przygotowywania się organizmu na zmiany hormonalne. O zbliżającej się menopauzie może świadczyć szereg dokuczliwych objawów, które niektórym kobietom znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Zmiany hormonalne w okresie okołomenopauzalnym wiążą się ze spadkiem produkcji estrogenu i progesteronu przez jajniki. To znów prowadzi do nieregularnych miesiączek – w tym wydłużenia lub skrócenia czasu między kolejnymi krwawieniami menstruacyjnymi. Może się zmienić również intensywność krwawienia miesiączkowego, a poza tym pojawia się szereg innych objawów.

Do najczęściej występujących objawów przekwitania można zaliczyć:

• zaburzenia snu,
• zaburzenia koncentracji i pamięci,
• kołatanie serca,
• spadek libido,
• wahania nastroju,
• drażliwość,
• suchość pochwy,
• utratę elastyczności skóry i większą widoczność zmarszczek,
• nietrzymanie moczu,
• uderzenia gorąca,
• nocne poty,
• większą podatność na infekcje intymne i infekcje układu moczowego,
• problemy z utrzymaniem masy ciała,
• większe ryzyko wypadania macicy,
• zwiększone ryzyko rozwoju osteoporozy,
• większe ryzyko rozwoju chorób układu krążenia.

Wyżej wymienione objawy pojawiają się zwykle jeszcze przed menopauzą – zależnie od osoby ich obecność jest zauważalna kilka miesięcy wcześniej lub nawet kilka lat wcześniej. Oczywiście nie każda kobieta przechodzi przekwitanie w ten sam sposób – zdarza się, że objawy towarzyszące nie są dla kobiety aż tak dokuczliwe.

Ciąża czy menopauza? Jakie objawy mogą być mylące?

Niektóre z objawów towarzyszących przekwitaniu bywają mylące. Część symptomów, które można przypisać zbliżającej się menopauzie, może również wskazywać na inne zaburzenia, a nawet przemęczenie, przepracowanie czy nadmierny stres, który towarzyszy kobiecie na co dzień. Wiele objawów poprzedzających menopauzę pokrywa się również z wczesnymi objawami ciąży. Kobieta może zatem podejrzewać na podstawie obserwowanych u siebie symptomów i swojego wieku, że jej płodność ustaje, tymczasem będąc w ciąży. Objawy przekwitania, które łatwo pomylić z wczesnymi objawami ciąży, to między innymi wahania nastroju, problemy z koncentracją, zmiany libido czy niepojawienie się miesiączki na czas. Do wspomnianych objawów można też zaliczyć zmęczenie, osłabienie, bóle głowy czy problemy skórne. Jeśli kobieta ma wątpliwości co do obserwowanych u siebie objawów, powinna wykonać test ciążowy.

Jak sprawdzić, czy to już menopauza?

Jeżeli kobieta podejrzewa u siebie menopauzę, może to potwierdzić badaniami. W warunkach domowych można wykonać na przykład specjalny test na menopauzę. Zasada działania takiego badania polega na wykrywaniu określonego stężenia hormonu FSH. W okresie przekwitania stężenie tego hormonu jest u kobiet podwyższone – jest to tzw. marker rezerwy jajnikowej. Test w warunkach domowych wykonuje się z moczu, najlepiej porannego, a sama procedura jest zbliżona do przeprowadzania domowego testu ciążowego. Po wykonaniu takiego testu na menopauzę warto się również udać do lekarza na dodatkowe badania. Ginekologa należy odwiedzić, gdy minie rok od ostatniej miesiączki – jest to bardzo ważne.

Menopauza a ciąża – co należy wiedzieć?

Kobieta może zajść w ciążę w sposób naturalny w okresie płodności, czyli od momentu dojrzewania do momentu menopauzy. Wraz z menopauzą płodność kobiety zanika, zatem po jej wystąpieniu nie jest już możliwe naturalne poczęcie potomstwa. Jeśli natomiast u kobiety występują już objawy przekwitania, ale nie zaczęła się jeszcze właściwa menopauza, a ciąża wciąż jest planowana przez tę kobietę, teoretycznie poczęcie dziecka jest możliwe. Z dużym prawdopodobieństwem będzie to jednak bardzo trudne. Przed menopauzą przez długi czas kobieta może się bowiem zmagać z miesiączkami nieregularnymi oraz cyklami bezowulacyjnymi. Sprawia to, że jeszcze przed samą menopauzą szanse na naturalne zajście w ciążę znacznie maleją, przy czym poczęcie dziecka nie jest niemożliwe. Menopauza przekreśla natomiast całkowicie możliwość naturalnego zajścia w ciążę.

Czy rok po ostatniej miesiączce można zajść w ciążę?

W mediach można coraz częściej usłyszeć o kobietach, które zaszły w ciążę w późnym wieku – w tym w wieku, gdy wiele kobiet już dawno przeszło menopauzę. Naturalne zajście w ciążę po menopauzie nie jest jednak możliwe.

Jeśli ktoś zadaje sobie pytanie, czy rok po ostatniej miesiączce można zajść w ciążę, musi wiedzieć, że prawdopodobnie nie będzie to możliwe w sposób naturalny. „Prawdopodobnie”, gdyż to właśnie upłynięcie 12 miesięcy od ostatniej miesiączki wyznacza moment wejścia w menopauzę – jeśli kobieta źle zaznaczyła datę ostatniej miesiączki lub potraktowała występującą jeszcze w okresie tego roku słabą miesiączkę jako plamienia, teoretycznie istnieje niewielka szansa zajścia w ciążę. Jeśli jednak nie doszło tu do błędu ludzkiego, a kobieta faktycznie ostatnią miesiączkę miała rok wcześniej, nie zajdzie już w ciążę w sposób naturalny. Tym bardziej w ciążę naturalnie nie zajdzie już kobieta, która od 2 lat nie ma okresu. Czy może zajść w ciążę w inny sposób? Owszem: istnieją pewne możliwości, które omówimy szerzej w dalszych akapitach.

Prawdopodobieństwo ciąży w wieku 50 lat

Gdy mowa o menopauzie, podaje się pewne widełki wiekowe, które wskazują wiek, gdy u kobiet najczęściej dochodzi do zaniku płodności. Wciąż są to jednak widełki orientacyjne, a każda kobieta jest inna, więc dojrzewa i przekwita w nieco innym czasie. Płodność kobiety nie jest zależna od jej wieku metrykalnego – istotniejszy w tym przypadku jest wiek biologiczny. Nie da się zatem podać sztywnych ram czasowych, które wskażą, do jakiego wieku kobieta może zajść w ciążę.

Oczywiście dawno zauważono, że szczyt płodności kobiety przypada na jej młodość, a po 30. roku życia płodność ta stopniowo się zmniejsza. Drastycznie spada jednak dopiero w okresie przedmenopauzalnym, czyli w czasie poprzedzającym właściwą menopauzę. Już wówczas prawdopodobieństwo zajścia w ciążę jest minimalne (choć wciąż istnieje). W wieku powyżej 45 lat prawdopodobieństwo naturalnego zajścia w ciążę to raptem około 5%.

Prawdopodobieństwo ciąży w wieku 50 lat jest bardzo małe, choć nadal występuje. Jeśli kobieta ma 50 lat i jeszcze nie weszła w menopauzę, może zajść w ciążę. Naturalna ciąża po 50. roku życia nie zdarza się jednak często, a poza tym może być obciążająca dla nie najmłodszego już organizmu oraz niebezpieczna dla płodu. Trzeba mieć świadomość, że w okresie okołomenopauzalnym dochodzi do skrócenia fazy lutealnej cyklu, co sprzyja poronieniom. Jednocześnie wraz z wiekiem kobiety rośnie ryzyko urodzenia chorego dziecka z wadami genetycznymi. Dodatkowo nie można zapominać, że sama ciąża może być dużym obciążeniem dla organizmu starszej kobiety – zwłaszcza jeśli występują u niej różne schorzenia, co w tym wieku zdarza się coraz częściej.

Czy po 50. roku życia trzeba się zabezpieczać?

W okresie premenopauzy miesiączki bywają już bardzo nieregularne i często występują cykle bezowulacyjne. Czynność jajników wciąż nie jest jednak całkowicie wygaszona, więc kobiety, które nie chcą zajść w ciążę w tym wieku, powinny się zabezpieczać. Jeśli kobieta ma powyżej 50 lat i nie weszła jeszcze w menopauzę, wciąż z definicji pozostaje płodna. Oczywiście dni płodne po 50. roku życia będą występować znacznie rzadziej i nieregularnie, jednak współżycie bez zabezpieczenia w tym czasie wciąż może prowadzić do zapłodnienia. Lepiej zatem nie rezygnować z antykoncepcji – w przeciwnym razie pewnego dnia kobieta może sobie zdać sprawę z tego, że ma 52 lata i jest w ciąży, co może być szokujące zarówno dla niej, jak i jej partnera.

Czy menopauza całkiem przekreśla szansę na zajście w ciążę?

Płodność kobiety spada wraz z wiekiem i nie ma ku temu najmniejszych wątpliwości. Szczytowy okres rozrodczy w przypadku kobiet kończy się już około 25. roku życia, a potem stopniowo szansa na naturalne zajście w ciążę maleje. W okresie przedmenopauzalnym szansa ta jeszcze bardziej spada – u większości kobiet już po 45. roku życia płodność jest na tyle niska, że trudno jest im zajść w ciążę w naturalny sposób. Mimo wszystko przed menopauzą szansa na naturalne zajście w ciążę wciąż istnieje, bo cykle – choć nieregularne – nadal występują i mogą się wśród nich zdarzać cykle owulacyjne. Menopauza przekreśla już natomiast możliwość naturalnego poczęcia dziecka.

Zatem co to oznacza, jeśli przeczytamy gdzieś, że kobieta zaszła w ciążę po menopauzie? Czy jest to w ogóle możliwe, skoro jej płodność ustała? Teoretycznie również w tej sytuacji ciąża jest możliwa, chociaż dochodzi do niej bardzo rzadko. W jaki sposób można zajść w ciążę po menopauzie? Nie będzie to już sposób naturalny. Menopauza, gdy już wystąpi, nie jest procesem odwracalnym. Zatem jeśli kobieta nie jest już płodna, nie może naturalnie zajść w ciążę. Wciąż jednak może być w ciąży – na przykład jeśli zdecyduje się na skorzystanie z metody in vitro. Ciąża przez in vitro po menopauzie może być ostatnią szansą dla kobiet, które weszły w okres menopauzy w młodym wieku, a planowały jeszcze macierzyństwo.

Bibliografia:

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Przekwitanie [dostęp online 11.2023]
• https://en.wikipedia.org/wiki/Menopause [dostęp online 11.2023]
• Lewiński A., Menopauza bez tajemnic, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2006
• Gadomska H., Głuszak M., Wielgoś M., Prokreacja w wieku przedmenopauzalnym, Przegląd Menopauzalny 2010; 2: 84–86 [dostęp online 11.2023]
• https://www.womens-health-concern.org/wp-content/uploads/2022/12/15-WHC-FACTSHEET-The-Menopause-POLISH-NOV2022-B.pdf [dostęp online 11.2023]
• Grębowicz G.H., Sytuacje kliniczne w położnictwie, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2022
• Biela U., Czynniki determinujące wiek naturalnej menopauzy, Przegl Lek 2002; 59: 165-9 [dostęp online 11.2023]

Warto zobaczyć również:

• Leki na grzybicę i infekcję pochwy bez recepty
• Menopauza a brak miesiączki i ból w podbrzuszu
• Choroby ginekologiczne a ból pleców u kobiet
• Co oznacza biała gęsta wydzielina z pochwy?
• Zapalenie pęcherza po stosunku
• Czy po pięćdziesiątce można zajść w ciążę? Objawy menopauzy
• Jak działają zastrzyki na odchudzanie?
• Leki nasenne i uspokajające na receptę
• Jak zwiększyć poziom libido u kobiet?
• Sposoby na zapalenie pęcherza moczowego i ostre zatrzymanie moczu

Wybierz odpowiednią e-konsultacje

Encyklopedia leków